ر. اعتمادی

 رجب علی اعتمادی

رجب علی اعتمادی در روز سی ام تیرماه از سال 1312 در شهرستان لار استان فارس به دنیا آمد. آمد تا سردبیر مجله شود و پاورقی بنویسد و ما را به خواندن تشویق و عادت دهد. یادش به خیر که برای زنگ انشاء، چقدر از روی نوشته هایش تقلب کردم. از مقدّمۀ داستانهایش که از بهار یا سرما یا هوای خفه و غیره شروع میشد و من با تقلید و اقتباس و تقلب از « جوانانش» انشا می نوشتم.
او را با نام « ر.اعتمادی» می شناختیم. سردبیر مجلّۀ پرخوانندۀ جوانان بود. دوشنبه ها به بازار می آمد. بیست ریال قیمت داشت. مادر و زنان در و همسایه، مشتریان پرو پا قرص اش بودند. می خریدند و می خواندند و دور هم جمع می شدند و درمورد اخبار و قصّه ها و پاورقی هایش بحث و گفتگو و نقد می کردند. راستی که عجب با سواد بودند مادران شش کلاسه مان. چقدر زرنگ و کدبانو بودند این زنان خانه دار. هم سبزی پاک می کردند وهم رفت و روب و هم شست و شو و هم نقد داستانهای نویسندگان ایرانی و خارجی را. بعد از خواندن و تمام کردن صفحات مجلّه، نوبت به من و آبجی می رسید. او بزرگتر از من بود و قبل از من می خواند. صبور بودم و دم نمی زدم. چون آخرین نفر و در واقع صاحب اصلی مجلّه من بودم. مطالب مجله از تبلیغات و سخن سردبیر و  داغ ترین اخبار سینما و خوانندگان شروع و به داستان های کوتاه و دنباله دار می رسید. « زندگی من زندگی تو»، « بازگشت از مرز بدنامی» داستانهای دنباله دار پلیسی و خارجی، فتورمان، داستانهای حماسی و در نهایت داستانهای دنباله دار ر. اعتمادی.« کفش های غمگین عشق – سرشانه های مهربان در خاک و خس » و غیره. کاریکاتور، دو صفحه شعر و جدول و صفحه آخرش باز تبلیغات.« باطری ری. او. واک – شامپو گلمو – ادکلن بامبوس – کرم شفاف کننده ب ب کا – سیتی زن )  
این نویسنده و روزنامه نگار فعالِ ایرانی، بیست و یکم تیر ماه 1402 درگذشت.
فاتحه ای بر روحش می فرستم و برایش بهشت ابدی آرزو می کنم. خدا رحمتش کند.
*  

عاشورا، شام غریبان، مادرم

 

عاشورا، شام غریبان، مادرم
مشکلی بود که حل نمی شد. هر روز اوّلِ صبح پدرم راهی اداره می شد و به رئیس و کارمند و منشی و... خواهش و تمنّا میکرد که کارش را راه بیاندازند. بیچاره را از این اتاق به آن اتاق می فرستادند و آخر سر، با جواب نه، به خانه می فرستادند. نمی دانم پدر چند مدّت بین خانه و اداره سرگردان شد. آخرین روزی که شال و کلاه کرد، تا برای آخرین بار به اداره برود، سوّم محرم بود. مادر رو به قبله و دست بر دعا ایستاد و گفت:« ای خدا تو را قسم به سید این ماه، مشکل ما را حل کن. ای معجزه گر، به معجزه ات ایمان دارم. نگذار این مرد را ناامید به خانه بفرستند.»
پدر که گویی دلش به حالِ مادرِ امیدوارمان سوخت، آهسته گفت:« خدا بزرگه ناراحت نباش در هر کاری خیری هست.» اما خودش نیز خوب می دانست که اگر مشکل حل نشود هیچ خیری ندارد. هنوز یک ساعتی از رفتن پدر نگذشته بود که زنگ در خانه همراه با باز شدن در، به صدا درآمد. پدر از در وارد شد. با صدای بلند می خندید و می گفت:« باور نمی کنم زن، باور نمی کنم.» رئیس اداره پدر را ناامید و سرافکنده پشت در اتاقش دیده، گفته که با من به اتاقم بیا. پرونده را نگاه کرده و راه حل مشکل را پیدا و زیر ورقه ها را امضا کرده بود.
مادر را می گویی، از خوشحالی سر از پا نمی شناخت. فوری چادر بر سر کرد و سراغ سرپرست شاخسی محله مان رفت و چیزهایی گفت و برگشت. پدر تا دهان باز کرد که بپرسد کجا بودی و چه کردی؟ مادر با خوشحالی گفت:« آقا، نذر کرده بودم و قبول شد. شب تاسوعا دسته شاخسی به حیاطمان می آیند و شربت می دهیم. عاشورا هم شام غریبان می گیرم.» پدر که از این کارها و نذرهای مادرم خوشش نمی آمد، لبخندی زد و  گفت:« هرچه می خواهد دل تنگت بکن.» تاسوعا بود و دسته بزرگ و طویل شاخسی و حیاط بزرگ و شربت خنک. روز بعد عاشورا بود و شام غریبان و کلوچه اهری و خرما و چای و شکر پنیر و یک عالمه امید و شادی برای ما بچه ها که تمام دغدغه و ترس و تلاشمان قبولی خرداد. ما بودیم و نذری و تلاش. راستی که چه خوب است همراه تلاش باور و امید داشتن. امید که بهترین مسکن نگرانیهاست. از آن پس عاشورا بود و در باز خانه و قبول دعاها و حاجاتمان. مجلس ساده و بی تشریفات و صمیمی مادرم تا زمان کرونا ادامه داشت. کرونا، این غول مولکولی ناپیدا، نظم را به هم زد. ترس را بر جان و دل مردم مسلط کرد و مجلس مادرم نیز تعطیل شد. سلامتی اش را از دست داد و دار فانی را وداع گفت.
مادرم، جان و دلم، مهربانم بهشت ابدی جای تو باد.
  

 

اوّلین تاسوعا بدون مادرم

اوّلین تاسوعا بدون مادر

مادرم هنوز یک سال از رفتن ات نگذشته است. بی تو زندگی مزۀ دیگری دارد. بی تو یتیم، به تمام معنی شده ام. یادش به خیر روزهائی که دلم تنگ می شد و به تو زنگ می زدم. می گفتم و می غرّیدم و می نالیدم. تو با حوصله و دقّت در حالی که چشم بر چشمانم می دوختی گوش می کردی و می گفتی:« کمی آرام باش و لعنت خدا بر شیطان بگو.» سپس حرف می زدی دلداری می دادی و آرامم می کردی. امروز و دیروز و پریروز، بی تو، بدون صدای آرامِ تو، خیلی سخت گذشت.  این سه روز متوالی بی تو، روز سختی بود. هوا ابری است و باران بی وقفه می بارد و منِ غمگین با تصویرِ لبخند بر لبت، حرف می زنم. تصویرت ، همچون خودت، زیبا و صبور و با حوصله است. بدون اینکه حتّی پلک هم بزند، چشم بر چشم من دوخته و گوش به فریادم سپرده.
مادرم، عشقم، جان و دلم، در این روزهای مقدّس، جای تو عجیب خالیست.

دنیای زیبای گل ها

 

پروانه

حکایت پروانه - داستان کوتاه چاپ شده در سیاه مشق های یک معلم دفتر اوّل ( ترکی دیلینده ) 

هئی او گونلر! ایکی کوچه اویانلیق بیر یولداشیم واریدی. آدی پروانه ایدی. هاردادی آللاه ساح جان بدن وئرسین. چوخ آغیر سنگین بیر خانیمیدی. مدرسه یولوموز بیریدی. اونا گؤره ده هر گون بیرلیکده گئدیب گلیردیک. مدرسه دن قئییدن باش دا بازارچادا بیر بیریمیزی گؤرورب، بیرلیکده ائومیزه قاییدیردیق. ائودن مدرسییه جاق بوروق – بوروق دربندلردن دؤنوب ، اوزون کوچه لری کئچیب، کوهنه بازارچادان مدرسه کوچه سینه ساری دؤنوردوک. کوهنه بازارچانین بیر گؤزل گؤرکملی دامی واردیدی. اورا تبریزلی لرین دئییمینه گؤره اؤرتولو بازار دئیه ردیلر.بازارچانین ایچینده بیر نئچه دیقه ده اولموش اولور اولسون یاغیشدان قیشین سویوغوندا آماندا اولوردوخ.توکانلارین صاحابلارینین بیر چوخو آغ ساققالیدیلار. اونلار سحر تئزدن توکانی آچاردیلار. هره سی اؤز توکانینین قاباغین سولویوب سوپوروردولر. هر سحر بازارچادان کئچنده تازالیغین، تمیزلیغین اییسین آلیردیق. یولوموزون اوستو تمیزلیقدن پاریلدیردی. اوردا تبریزین آق ساققاللارینی یاخجی تانیردیق. هر زامان مرتب، تمیز ، ایشه ارینمه ین ایدیلر.اونلارین حرمتینه چادراسیز همکارلاردا قاراچادرا اؤرته ردیلر. نئجه کی بیز اونلاری ایستردیک اونلاردا بیزی نوه لرینین معلیمی گؤزونده گؤروب حرمت ائله ردیلر. پروانه چادرا اؤرتمزدی .سحرچاغی بازارچایا یئتیشمه میشدن قاباق قره کرشابی کیفیندن چیخاردیب باشینا سالاردی. مدرسه دن قاییداندا دا بازارچانی کئچه نه قدیرقره کرشاب باشیندا اولاردی . بازارچانی چیخاندان سونرا کرشابی باشیندان آچیب بوکوب کیفینه قویاردی. بلکی ده بازار اهلی اونون بو ایشینین نئچه دؤنه لرجه گؤرموشدولر. آما گئنه ده اونا حرمتلری واریدی. نییه کی پروانه اونلارین حرمتین ساخلیردی.
هردن سحرچاغی کؤنلوموزه داغ سنگک دوشوردو. سنگ پز خانایا گئدیردیک. ایری بوروخ پله لریندن آشاغی یئنیب اوزون صف ده نوبه یه دوروردوق. گؤروردوک کی نوبه چوخدو و بیزیم واختیمیز یوخدو. سنگکی آلمامیش قاییتماق ایستیردیک. اوندایدی کی شاطیرآقا سه سلیردی:« حاجی خانملار الی بوش هارا؟»
ددئییردیک:« صف اوزوندو. بیزیم ده واختیمیز یوخدو.»
دئییردی:« صف سیزین اوچون دئییل.»
سونرا شاییردین سه سلیردی:« اوغلان خانیم لارا داغ سنگک وئر تئز اول گؤروم.»
صفه دورانلار سسله ننده دئییردی:« حاجی خانیم قیزیمین معلمی دیر.»
او زامان صفه دورانلار دا شاطیرا باخیب بیزه حرمت ائلیردیلر. بیزیم اوچون بو حرمت لر، آغاجدان دَریلن یاسمنی گوللر، قیزیل گوللر کی اوشاقلار حیاطلارینین باغچاسیندان ییغیب بیزه هدیه ائلیردیلر، مین دانا ریمل دن، ادکلن دان کی اوشاقلار اوره ک قانینان گتیریبلر دیردیلر.
بازارچادان گئچیب مدرسه کوچه سینه یئتیریردیک. او کوچه ده بئش دانا قیز اوغلان مدرسه سی واریدی. کوچه بللی واخلاردا اوشاقلاری گؤزلوردو. بو کوچه ده چوخ همکارلارینان تانیش اولدوق. بونلارین سابقه لرینین علملرینین کؤلگه سینده دویون یوخیدی کی آچیلمییا. یادیمدادیر کی شوروی داغیلاندان سونرا ایرانین شمالی قونشولارین درس دئمک بیزه چتین اولدو. نییه کی اونلارین حققینده هئچ بیر زاد بیلمیردیک. راهنمای تعلیماتی میز بیر یاشلی و ایسته ملی خانیمیدی. نه یازیخ کی اؤزونو چوخ به ینیردی. اوندان بیر سؤز سوروشاندا، بیر دوداق بوزندن سونرا دئییردی:« بو هاساتلیقدا سؤزون جوابین بیلمیرسیز؟ آخی سیز معلم سیز.»
آدام لاپ غلط ائله دیغینه پئشمان قالیردی. آدام اؤز- اؤزونه دئییردی کئچمه نامرد کؤرپوسوندن قوی آپارسین سئل سنی ، یاتما تولکو دالداسیندا قوی یئسین آسلان سنی. گونلرین بیر گونونده، قونشو مدرسه سینده چالیشان جغرافی دبیریندن ایرانین تزه قونشولارینین حاققیندا بیر سؤز سوروشدوخ. بیر گون فرصت ایسته دی. ساباحکی گون الینده بیر دسته پلی کپی ایله بیزه ساری گلدی. دئدی:« ایرانین تزه قونشولارینین حاققیندا بیر چوخ سؤزلر تاپیپ یازمیشام. گئنه ده نه سؤزوز اولسا خدمتیزده وارام.»
آللاه هئچ بنده سینی جهنم ده ده تک بوراخماسین. دوغوردان ساغ اولسون. تشکروموزون مقابلینده دئدی:« من بیر ایش گؤرمه میشم کی . ال الی یووار ال ده دؤنر اوزو یووار. بیر گون اولار منیم ده سیزه ایشیم دوشر عوضی چیخار.»
بو پروانه نین بیر اری واریدی. ارینین آدی اکبر آقا ایدی. تبریزلی خانیم لار ارلرینی آقا لقبینن چاتغیرارلار. پروانه ده ارینی اکبرآقا چاغیراردی.بیر گون دئدیم:« آخی پروانه جان، بالا بو کیشی لر ائله آقادیلاردا. بعضی لری ده آقا بالاسر دیلر کی، بونلارین آقالیغی ده ده میزه ده بسدیلر ننه میزه ده. دای نه آقا چاغیرماغیدیرده! »
دئدی:« اکبرآقا منیم اوره ییمین آقاسی دی، منیم جانیمین جیگریمین آقاسی دیر. واریم یوخومدور. سنین دئدیین منیم اکبرآقامی توتماز.»
سونرادا باشلاردی اکبرآقاسینا بایاتی اوخوماغا:

*
باشینا دؤنوم دؤنده ریم
یاری مکه یه گؤنده ریم
او مندن اوز دؤندرسه
من نئجه اوز دؤنده ریم

*
قیزیل آلما آلارام
جیب لرینه قویارام
کربلایا گؤنده ریب
یاری یولا سالارام

*
قوزو قربان که سرم
باشینا من دؤنه رم
بیر دیقه کوسوب گئتسه
حسرتیندن اؤله رم

*
اوقدیر ایستک دن سونرا، هردن بیر ده گلئیلیک ائله ردی. آروادنان کیشی نین نه قدیر فرقی اولدوغوندان دانیشاردی. بیرگون دئدی: « اکبرآقامنان ائوله ننده بیر پس انداز دفترچه م واریدی. هردن بیر بیر آز پول اورا قویاردیم. یازیق باجیم منه تاپشیردی کی دفترچه نی اونا گؤرسه تمه ییم. اما من اونون سؤزونه قولاق آسمادیم. نییه گرک اکبراقا منیم بیر یئره ییغدیغیم پولدان خبری اولمویا. ائله بیلیردیم بس هر آروادین وظیفه سی دیر مان گونلرینه بیر آز پول ساخلییا. ائله همن ایلک گونلر دفترچه نی اونا گؤرسه تدیم. بیر گون گئتدیک آیلیق آلماغا. دفترچه می ده آپارمیشدیم کی همیشه کی کیمی بیر آز پول ایچینه قویام. اکبرآقا دفترچه نی الیمدن آلدی ایچینده نه قدیر پول واردیی گؤزومون قاباغیندا دفترچه دن گؤتوردو. دفتری دی منیم شاشمیش گؤزومون و بانگ کارمندلرینین گؤزونون قاباغیندا جیریب زیبیل قابینا آتدی. سونرا الیمدن یاپیشیب هیریلدییا – هیریلدیا بانک دان ائشییه چیخدی. من ده قویون کیمی اوزونه باخدیم. هله بولار بیر یانا. من آکبرآقانی چوخ ایستیرم. پول اونون باشینا تصدق.»
اونلار اون سککیز ایلیدی کی ائولنمیشدیلر. هله اوشاقلاری اولمامیشدی. پروانه یه اوچ دؤنه عمل ائله میشدیلر. اما سون دؤنه دکتور دئمیشدی کی عملین فایداسی یوخدو اونون هئچ زامان اوشاغی اولمویاجاق. پروانا هئچ زامان اوره یینه بد وئرمه دی. او ائله بیلیردی کی اکبرآقا اونو اورکدن سئویر و اوشاغا گؤره  ائولیلیی بیر بیرینه وورمویاجاق.دئییردی:« اکبرآقایا اوشاغین هئچ اهمیتی یوخ. او منی چوخ سئویر. بونو نئچه دؤنه اند ایچه رک دئییب.»
گونلرین بیر گونونده سحرچاغی مدرسه یه گئدنده، پروانه نی یولدا گؤرمه دیم. قاییداندا دا بازارچادا گؤرمه دیم. نگران اولدوم. آخشام اوستو ائولرینه زنگ ووردوم. اری دئدی:« پروانه خاینم ائوده دئییل. آتاسی گیله گئدیب ناواخ قاییتدی دئیه رم سیزه زنگ وورار.»
چوخ شاشدیم. آخی پروانه اکبرآقا سیز بیر یانا گئتمه زدی. ایندی نئجه اولوب؟
بیر گون سونرا اونلارین مدرسه لرینه زنگ ووردوم. مدیر دئدی:« پروانه خانیم نوخوشدو اوچ گون مرخصی سی وار.»
اوچ گون سونرا پروانه نی بازار آغزیندا گؤردوم. سلام علیک ائیله ییب  بیرلیکده یولا دوشدوک بازاردان کئچمک همن دئدی:« من گرک سن نن خدافظ له شم. آتام ائوینه گئدیرم.»
نییه سین سوروشدوم گولومسویوب دئدی:« آدام آز بیلر چوخ دانیشار.»
من ال چکن دئییلدیم. اینانمالی دئییل دی. مندن گیزله ده بیلمزدی. آخیردا دئدی:« اکبرآقانین ائویندن چیخدیم. او اوشاق ایستیر. ائوه بیر کنیز ایستیر. باشا دوشوسن کی؟ آخیر سؤزو ده بودور کی دادگاها گئدیب ایکیمینجی دؤنه ائوله نمک اجازه سین ایسته ییب. منیم ده کی اوشاغیم اولمور.اونون حققی وار ائولنه اوشاغی اولا. منیم ده حققیم وار بوشانام. بیر ایل بوندان قاباقدان کی دوکتور منی قطع اومید ائله ییب، ائوده چکمه یَخَم ییرتیلدی دیر.»
خدافظ لشدیک. اما من گیجه لمیشدیم. هوشوم باشیمدا دئییلیدی. نئجه کی بیر عمردن سونرا اوشاق شوقی بو ایکی ایستکلی لیلی مجنونو بیر بیرینین جانینا سالا؟ من اکبرآقانین اوره یینده دئییلیدیم. اما پروانه دن خبریم واریدی. بیلیردیم نئجه اکبرآقاسینین باشینا دولانیر.
اونلارین ساواشمالارینان بوشانماقلاری ایکی ایله یاخین چکدی. آخیردا پروانه دئدی:« بوشاندیم. قاضی، وکیل، آق ساققاللار و هامی لار حققی اکبرآقایا وئردیلر. اگراونون حققی وار اوشاق ایسته یه، منیم ده بو حققیم وار گونو ایسته مه یم. منیم ده حققیم وار بوشانام. منیم کی بیر سؤزوم یوخدو. ایسته مه یه نین گؤزو چیخسین. اونلار مندن ایسته دیلر اکبر آقایا اجازه وئرم منه خیانت ائیله یه، اؤزوده منیم ائویمده، منیم گؤزومون قاباغیندا؟! بو کیشی لره بیر زاد اولوب.»
اکبر آقا ائولندی. اوچ دانا نارین اوشاغی اولدو. هر زامان منی گؤرنده پروانه نین کئفین سوروشاردی. من ده اونون یاخجی اولدوغون خبر وئره ردیم. بیر گون صبریم قورتولدو. اونون کئف سوروشماسینین قاباغیندا دئدیم:« نییه کئفین سوروشورسان؟ سن کی اونون محبتین، صاف اوره یین، سئوگیسین، اوشاق آیاغی آلتیندا قویدون. سن کی خوشبخت اولدون اونون سنه وئرمه دییندن اوچ – اوچ  واریندی. گئت نازلاریجا اوینا بیرده مندن پروانه نی سوروشما.»
دئدی:« پروانانی چوخ سئویردیم. هله ده سئویرم. فقط گؤیلوم اوشاق ایستیردی. ایندی اوشاقلاری دا چوخ سئویرم. اما بو یاشدا ائوه یورغون قاییدیرام. یورغونلوغومو آلماق یئرینه اوشاقلارین نازین چکمه یه مجبورام. داهی اوشاقلارین نازینان اویناماغا، اوشاق سسی ائشیتمه یه، چوخ قوجالمیشام. نه معلوم اونلارین جاوانلیقلارین کی بیر آتایا چوخ احتیاجلاری اولاجاق، گؤره بیله جه یم یا یوخ. چوخ واخلار آخشام اوستو ائوه یئتیره نده پروانانی گؤیلوم ایستیر کی قاباغیما بیر ایستی پیشمیش، ایستی چای قویا. آیاقلاریمی اوزالدیب تلویزیونا باخام. نه یازیخ کی چوخ گئج اویاندیم. »
پروانه آتاسی ائوینده قالمالی اولدو.همیشه کی کیمی هر گون بازار آغزیندا توش گلدیک. اوره ییندن خبریم واریدی. او هله ده اکبرآقاسین سئویردی، آما ائیلیه بیلمیردی سئودییندن بیر آیرسینادا پای وئره. هردن بیر ده یول اوسته اؤز هاواسینا یاواش – یاواش بایاتی لار اوخوردو.

*
اودا منی یاندیردی
بودا منی یاندیردی
اؤزومو سویا آتدیم
سو دا منی یاندیردی

*
عاشیقم دئی نئینییم؟
ئجه گئجه ائیلییم؟
سن من سیز دولانیرسان
من آخی سن سیز نئینییم؟

*
من عاشیقم یانار سؤز؟
اودلانار سؤز یانار سؤز
آهیم داغلارا دوشوب
دورون قاچین یانار سوز

*
آی چیخدی اینجه قالدی
گؤزوم دالینجا قالدی
سن سیز بو پولاد جانیم
گؤر نئجه اینجه قالدی؟

*

باز هم تابستان

 

زمستان با سرما و گلایه و نق های ما و بهار با هوای خنک و باران و ابر و باد و همچنین گلایه و نق های مان سپری شد. ( وای که چه هوای سردی! وای چه ابری! وای چه بارانی! چه روزهای کوتاه و چه شبهای بلندی! واقعا که دلمان گرفت.) خرداد آمد و جایش را به تیر داد و رفت. تیر ماهِ امسال برخلاف سال های گذشته گرم و کم باران از سر رسید. دلمان یک جرعه گرما خواست و تیر، از راه نرسیده می سوزاندمان. باغچه خشک، گلها بی حال از گرما و ما بی طاقت از این هوای گرم و خفه. روزی دوبار، ظرفِ آبِ پرنده ها را پر می کنم. کبوترها و کلاغها و گنجشک ها چشم بر دستان من دوخته اند. همسایۀ بغل دستی همیشه مسافرت است. همسایۀ طبقه سوّم از صبح تا عصر سرِ کار است و دیگران هم همچنان گرفتار. من هستم و این طفلکی های زبان بسته. کمی نان خشک و دانه در دست به سراغشان می روم. خانمِ همسایۀ طبقه دوّم، دارد پلّه ها را دو تا یکی می کند تا زودتر به من برسد و بگوید که به پرنده ها آب و دانه ندهم تا دیگر سروکلّه شان این طرف ها پیدا نشود. از کبوتر بدش می آید، صدای کلاغ اذیّتش می کند و گنجشک را اصلا دوست ندارد. امّا تا او به من برسد، دانه ها را ریخته و ظرف آب شان را می شویم و آب تازه داخل ظرف می ریزم. بچّهباز هم تابستان های همسایۀ روبرویی، توپ در دست، از خانه بیرون می آیند. قیافۀ خانمِ همسایه عوض می شود و مرا رها کرده به سراغ بچّه ها می رود. آنها اجازۀ بازی کردن ندارند، چون خانم همسایه حوصلۀ صدای بچّه ها را ندارد. صبرم تمام شده و به طرف خانم همسایه می روم:« شما از پرنده و چرنده و خزنده و دونده و سروصدای بچّه ها بدتان می آید. می شود لطف کنید و بفرمائید از چه چیزی خوشتان می آید تا در خدمت باشیم؟؟؟» می گوید:« بچّه ها توپ بازی می کنند. ممکن است توپشان به پنجرۀ خانه ام بخورد و شیشه بشکند و ...» حرفش را نیمه تمام می گذارم و می گویم:« راحتشان بگذار. اگر شیشه را بشکنند هزینه اش را از والدینشان می گیری. قصاص قبل از جنایت نکن جانم. برو عزیزم. برو لطفا.» او که جوابی پیدا نمی کند، سرش را برگردانده و آرام و زیر لب زمزمه کنان می رود و بچّه ها خوش به حالشان می شود. چند ماه  پیش، دو خواهر با خانواده شان که هر کدام دو بچّه دارند به آپارتمان های روبرویی اسباب شی کرده اند. خانواده آرام و بی دردسری هستند. بعد از ظهرها چهار بچّه توی محوطۀ آپارتمان توپ بازی می کنند. درست مثل کودکی های من که با دوستان جلوِ درِ خانه مان بازی می کردیم. آنها سرگرم بازی می شوند و من از درختِ آلبالو، آلبالوهای رسیده را می چینم. از همان آلبالوهایی که پدربزرگ داخل دستمال چهارخانه اش، می آورد و مادربزرگ بین اعضای خانواده تقسیم می کرد. نگاهی به بچّه ها می اندازم و صدایشان می کنم. آلبالوی دوتایی چیده و به هرکدام چند دانه می دهم. چه جالب دختربچّه ها مثل ما گوشواره اش می کنند. یادش به خیر.
*

مگر منیم قارداشیم ویزادیر

 نئچه ایلدن سونرا، قدیمکی یولداشیم، فهیمه منی یاد ائیله ییب، چای ایچمه یه گلدی. چوخ سئویندیم. چای ایچه رکن، اوردان -  بوردان دانیشدوخ. قاباخجادان گؤردویوم ساپ- ساری و ایری - بویرو دیشلری، آغ آپ آغ اولوب و  مروارید کیمی چوخ مرتب بیر- بیرینین یانینا، دوزولموشدو. منیم باخیشیم دقتین چکیب دئدی:« قارداشیمین تویوندا، دیش آغریسی آنامی آغلاتدی. گوج بالله اینان، داواینان اؤزومو ساخلادیم. ساباهیسی دیش دکتورونن وقت آلدییم. دیشلریمین هامیسین چکدیریب، قوندارما دیش قویدوردوم. بئله جه سینه دیش آغریسینان قورتولدوم. گؤرورسن نه گؤزل گولوشوم وار! لاپ ژوکوند کیمی. یاشلانماغیما باخما، اوره ییم جاوانلیغینا باخ.»

دئدیم:« آللاه اوره ییوی قوجالتماسین. هله دوغوردان، قارداشیندان دانیش. نئجه دی؟ کف – مفی سازدی انشالله؟ آللاها چوخ شوکور کی ائولندی، بالا – بولا صاحبی اولدو. اوشاق – موشاق نئچه دنه وار؟»
دئدی:« قیز نه دانیشیرسان؟ نه اوشاق – موشاق! باجیسی اؤلموش قارداشیم گون گؤرمدی کی! ایلک باشدا سئویندیغیندن چیچه یی چاتدیردی کی وطن داش بیرقیز آلیب. قیز آلمان کلاسینا گئتدی. دیل اؤرگندی. سونرا ایش تاپیب، بیر ایل یاشلی لار ائوینده ایشله دی. اؤزو اوتوروم آلدیخدان سورا، بیر آری شهرده ایش و ائو تاپیب، قارداشیمنان خداحافظ ائیله ییب چیخدی گئتدی. مگر قارداشیما بورایا گلمک اوچون گلیب. »
دئدیم:« آخی سنین قارداشین دا تورکه سیاخ دی دای. آدام دا اینترنته، ایمیله اینانیب، عؤمرونون ان اؤنملی قرارین وئره ر؟»
دئدی:« اینسان ائولادی باشینا گله جه یین بیلمیرکی. نه بیلئیدوخ کی بو قیزبو یئکه لیک ده بؤرک باشیمیزا قویاجاق؟ باجیسی اؤلموش قارداشیم چوخ ناراحات اولدو، ییخیلدی، قیزا دئدی اگر قاباقدان دئسیدین بورایا گلمک اوچون الیمدن گلنی اسیرگه مزدیم. آخی من سنی سئودیم. قیز جوابیندا دئدی ، ائله بیل کی قاباقدان دئمیشم سن ده الیندن گلنی ائیله میسن. سنین کی سن ده منیم کی من ده. »
بیر آه چکیب ادامه وئردی:« یازیق اوغلان نه اومودنان، ایرانداکی عمی میزه وکالت وئردی. بوتون ایشلری یئر به یئر ائله دی قیزی بورایا یوللادی. اودا چوخ پریشان اولدو. اما نه ائیله مک. باشا گلن چکیلیر. بیر نئچه آی اولار کی قارداشیم بوردا بیر قیزنان تانیش اولوب. ائله بیل ائوله نمک فکرلری وار. آللاه ائیله سین بو دفعه باشینا بؤرک کئچمه سین.»
کاشکی هئچ کیم، بیرسینین دویغولارینان اوینامیا.
کاشکی هئچ کیم، بیرسینی اؤز هدفلرینه، ایستکلرینه قربان ائتمیه.
کاشکی هئچ کیم، هئچ کیمین اوره یینی قیرمیا.
آمین! آمین! آمین!
*
متن فارسی در سایت مرد روز
*

معرق کاری یا پاره چینی

 معرق کاری یا پاره چینی 
معرق کاری صنعتی است که در آن با قطعه های چوب یا کاشی یا فلز و غیره بر اساس طرح یا نقشۀ قبلی تابلوهایی می سازند.

معرق کاری با چوب: در معرق کاری با چوب از چوب های خودرنگ درختانی همچون عناب و گردو و سنجد و غیره استفاده می کنند. هنرمند معرق کار برای تزئین کار خود از صدف یا مروارید یا سنگ و فلز زینتی استفاده می کند.
*
دو کار پاره چینی با چوب، کاری از: ونوس تاثیری

قیز راضی، اوغلان راضی، آرادا نه ائیلر قاضی

 گونلرین بیر گونونده، ائشیتدیک کی یولداشیمیزمهرناز، قیزینی اره وئریب. یولداشلارنان بیرلیکده( من، لیلا، هاله، صالیحا) قرارلاشدیک و مبارک اولسونا گئتدیک. ایلک و اؤنملی سؤزوموز، کبین- باشلیق ایدی.

لیلا دئدی:« آللاه مبارک ائیله سین. قوشا قاریسینلار انشالله.هله دئی گؤراخ کبین – باشلیق نه قدیر اولدو؟»
مهرناز آغزین آچمادان قاباق، هاله دئدی:« بللی دیر گی گول اندام کیمی گؤزل – گؤیچک بیر قیزا مینلرجه سکه ده آزدی.»
دئدیم:« آی بالام کبینی کیم وئریب، کیم آلیب.»
مهرناز شاققیلدیاراق گؤلوب دئدی:« کبینی کوره کنیم وئردی، قیزیم دا آلدی.»
قاباقجا دئدیک بس میرت ائلیر. آما مهرناز آنداماند ایچندن سونرا بیلدیک کی میرت دئییل، بلکی دوغوردان دا کبین وئریلیب و آلینیب. دئدیم:« آما بورا اؤز آرامیزدادیرها، کورَکَن اوقدیر وارلی- کارلی دیر کی همن کبین سفره سینین باشیندا گلینه،مین لرجه سکه وئریب.»
مهرناز جاواب وئردی:« یوخ جانیم نه مین سکه سی دی! قیزیم نیشانلی اولاندان سورا کبین دن سؤز آچدیق، کورکن دئدی کی سفارش ائلییب مملکتیندن کبینی گؤنده ره لر. ائله بیلدیک کی بونلاردا رسم دیر کبینی اؤزلری معین ائلییب نقد تحویل وئرللر. بیر نئچه گوندن سونرا کورکن بیزه گلدی و بیردانا قوطو کبین آدینا قیزیما وئردی. قوطونو آچیب، ایچینه باخدیم. بیر جلد قرآن کریم، بیر شاخه نابات، بیرسری گوموش آینا - شمعدان، بیرده بیر سری گؤزل و آغیر قیزیل. هیرسله نیب دئدیم:« یاخجی اوغلان! بیزی سریمیسن! بو یعنی کبین؟»

کورکن اوزونو قیزیما چئویریب، الین جیبینه آتیب، پول کیفینین ایجیندن ایکی مین یورو چیخاردیب، قیزیما طرف توتوب دئدی:« آز اولدو؟ گل جانیم ایکی مین یورو دا واریمدی. گئدک اؤزووه نه ایستیرسن آل.»
بیلمیرسیز کی او آندا نئجه هریسیم باغیرساغیمی کسیردی. ایسته دیم بیرسؤزدئییم کی قیزیم قوطونو میزین اوستونه قویوب، قوللارنی آچیب اوغلانین بوینونا سالیب، تشکر ائیله دی. سونرا سئوینجک منه خداحافظ دئییب، گئتدیلر. من ایسه، آغزی آچیق و باخا- باخا یئریمده دونوب قالدیم. »
بیر نئچه آن هامیمیز سس سیز بیر بیریمیزه باخدیق. تاکی لیلا دیله گلیب دئدی:« تعجبدن دئدیم بس بوینوز چیخارتدیم! آما نه اولاجاق انشالله خوشبخت اولسونلار.آما آدام قورخوردا! کبین اولماسا آللاه ایراغ ائیله سین، بوگون – ساباح، قیزیوین قئیین – قوداسی، باشینا چالارلار. آخی سن قیزین آناسی سان گرک دیله گلئیدین. بیر سؤزلر دیئدین.»
صالیحا مهرنازی قاباقلاییب دئدی:« یوخ جانیم. کورکن، بیزیم مملکتدن دی. بیزیم اورالاردا کبینی نیشانلی کن وئریرلر. کبین بیر سؤوقت دیر کی بَیک، گلینه وئریر. بیزیم اورالاردا کبین اوستونده بیرینین باشی آلچاق اولماز. وارین وئرن اوتانماز. من سیزی باشادوشه بیلمیرم. آخی یازیق دامادین مین لرجه سکه سی هاردایدی کی زورا سالیرسیزکی بویون آلا؟!»
مهرنازین بیرآز اوره یی آچیلیب دئدی:« بیزیم قیز دا سئوینیر کی، هم سئودیگی اوغلانا اره گئدیب، همی ده کبینین آلیب. قدیمنن دئییب لر، ایکی کؤنول بیر اولسا، قاضی بیگه نه گرک.»
*
متن فارسی در سایت مردِ روز
*

یوخو گؤردوم

 متن فارسی در رادیو زمانه

یوخو گؤردوم ( متن ترکی خواب دیدم )
اسفندآینین ییرمی دوققوزویدو. جان یولداشیمنان بیرلیکده اوتوروب، یئیین – یئیین بایرام خط لریمیزی یازیردوخ. معلیمیمیز بایرام تعطیلی اوچون بیرجه عالم خط دئمیشدی. بیز ایکیمیز قرار قویموشدوخ کی خط لریمیزی ایل تحویلیندن قاباق یازیب قورتاراخ، سیزده بدر گونونه جاخ راحات اولوب گؤروشه گئدیب و بایرامین دادینی چیخارداخ.
اورقیه آنام، قره رنگده اولان خیاطی چرخینین قاباغیندا اوتوروب، چرخینی فیرلادیب و منیم گولو واه - واهی چادرامین دؤرد بیر یانین چرخلیردی. یاری یوخو، یاری اویاق حالدا اونا باخیب و پیچیلدیاراق جان یولداشیما دئدیم:« آی قیز اورقیه آنام چوخداندی اؤلوب کی هئچ، هله سومویکلری ده چورویوب. گؤره سن بونون بوردا نه ایشی وار؟ هله اوز- گؤزونه باخ، هئچ قیریشمییب، قوجالمییب!»
جان یولداشیم دئدی:« قیز سن نه تورکه سَیاخ سان. چوخدان اؤلدوغو بللی دی دا. بیز یوخو گؤروروخ.»
دئدیم:« عجب! بس اوناگؤره چرخ خیاطی سی برقی اولمویوب!»
اورقیه آنام باشینی قوزاییب گولرک دئدی:« منیم بالام، جان یولداشین دوز دئییر. دانیشماغا دم وئرینجه، تئز اول خط لریوی یاز. منده چادراوی قورتاریرام. اؤرت باشیوا، گئت بایرام گؤروشلرینه.»
سونرا گؤزومو آچیب- یومونجا، ساباح اولدو و جان یولداشیمنان بیرلیکده، گولو واه -  واهی چادرالاریمیزی باشیمیزا اؤرتدوک. وای نئجه ده گؤیچک بیر چادرایدی! آق بیر چادرا، قیرمیزی گوللری و یاشیل یاپراقلاری ایشیم – ایشیم ایشیلدیردی.
اورقیه آنام هر زامانکی کیمی بیزه دعا ائلییب دئدی:« ماشالله. آللاه نظرلردن قوروسون.»
ائودن ائشیه چیخدیوخ. هله نئچه آددیم یول گئتمه میشدیک، کی مهناز لا اوز به اوز گلدیک. اونون چادراسی چوخ نازیک وگؤیچک ایدی. چوخلو گلین فاتاسینا بنزیردی تا چادرا. نئچه قدم یئریمه میشدیک کی اوزاقدان پلیس لر تاپیلدیلار. بیر توت ها توت دوشدو کی گل گؤره سن. مهناز دئدی:« تئز اولون یا چادرالاریزی آچین یادا قاچین ائویزه.»
دئدیم:« نیه مثلا؟ بیز نئینه میشیک کی ائوه قاچاق؟»
مهناز جوابیمدا دئدی:« قیز چادرا قاداغان دی، قاداغان، گؤرسه لر توتوپ شاللاق ویرارلار.»
گئنه تعجّب نن سوروشدوم:« آخی نیه مثلا؟ چادرادی دا؟»
دئدی:« زهر مار نیه مثلا، درد نیه مثلا، نیه به سنین ایکی قیرانلیغین گئج دوشورقیز؟ هلبت ایشلری موشکوله دوشوب آروادلارین دوواریندان آلچاق دووار تاپابیلمییبلاردا!»
هله سؤزو آغزیندا قورتولمامیشدی کی بیر دسته جاوان لارنان کی شعار وئره – وئره گلیردیلر، اوز به اوز گلدیک:« بو آزاد مملکت ده آقا عبا حرامدی، خانم چادرا حرامدی، فلانی دن قالاندی»
هله هویوخوب آغزیم آچیق قالیب دئدیم:« وای ده ده م وای ننم، بونلارین شعارلاری دا بیر – بیرینه بنزیر.»
بیر نئچه دیقه دن سونرا، مامورلارآتلی قاریشقا کیمین تاپیلدیلار. مهناز ایله جان یولداشیم آرادان قاچدیلار، من ایسه آغزیم آچیق، مامورلارین گیرینه دوشدوم. مامورلارین ایکی سی کیشی، ایکی سی ده آروادیدی. آروادلارین بیرینین بویو اوجا، اوبیرسی ایسه قیسسا بویودو. قورخا – قورخا سوروشدوم:« نه اولوبدور؟»
اوجابوی آرواد دئدی:«هله سیرتیخ – سیرتیخ سوروشوردا!»
قیسسا بوی آرواد دئدی:« دئمه لی بیلمیرسن نه اولوب؟ بو ندی باشیندا؟»
قورخولو حالیمنان دئدیم:« چادرادی دا!»
اوجا بوی آرواد دئدی:« هله اوتانمیر دانیشیردا! ایندی اللی شاللاخ یئییب هوشون باشیوا گلندن سورا باشادوشرسن.»
آغلییب یالواراراق دئدیم:« نیه شاللاخ ویریسیز؟ واللاه من هئچ بیر ایش گؤرمه میشم گوناهیم یوخ!»
قیسسا بوی آرواد دئدی:« بوندان یئکه گوناه؟ آخماخ! آنلاماز، مین اوچ یوز قدیمنن قالما دیل قانماز! چادرا اؤرتوب ائشیه چیخمیسان کی مملکتین آبرین آپاراسان؟»
یالواراراق دئدیم:« بو بیر پارچادی، یعنی پالتاردی، آروادلارین سنّتی پالتاری دی. باخین نه گؤزل گوللری وار؟ بونون بی آبیرچی لیق لا هئچ ایشی یوخ. باغیشلایین دا نولور.»
ایکی مامور بیردن چیغیردیلار:« اؤلوم اولسون چادرالییا.»
هویوخوب دئدیم:« آخی بو نه دئمک؟ نه واخدان چادرا قاداغان اولوب؟ »
اوجا بوی آرواد دئدی:« سیمی تنه باخ، گئنه ده دانیشیر.»
ایسته دیم دانیشام، یالوارام، آغلییام، بلکی منی بوراخالارکی قیسسا بوی آرواد، بارماغینی دوداغینا قویوب، سسیمی کسمه یه امیر وئردی. سونرا منی پلیس ماشینینا میندیریب، شهرین مئیدانینا آپاردیلار. منن سورا، بیر نئچه آروادی دا توتموشدولار. اوجا بوی آرواد جیبیندن بیر کاغاذ چیخارتدی، بیر شئی لر اوخودو. سونرا قیسسا بوی آروادنان یانینداکیلار بیز نئچه آروادی آغاجا باغلادیلار. قیسسا بوی آرواد بیر یوغون شاللاق گتیردی. بیر دور الینه دولویاندان سونرا، شاللاقی هاوادا اوینادیب و هاوانین ذره لرینی یئرایله گؤی آراسیندا اوینادیب، نه کی قوجو واریدی، آجیماسیزجا کوره ییمین اورتاسینا چیرپدی. بوتون سوموهلریمین قیریلما سسیندن یوخودان داشلاندیم. یئریمدن آتلییب، چیراغی یاندیردیم. هئچ بیر خبر یوخویدو. وای آللاها شوکور! گؤردوکلریمین هامیسی یوخویموش. دؤوره مده کیمسه یوخویدو. من ایدیم، اتاقیدی، سس سیزلیک و بیر سوال گله جکده کیلردن. 

 

به بهانۀ شاهنامه و حکیم فردوسی

به نام خداوندِ جان و خرد
کزاین برتر اندیشه برنگذرد

بیست و پنجم اردیبهشت است و روز پاسداشت زبان فارسی و حکیم فردوسی طوسی که شاهنامه را سرود و تقدیم سلطان محمود غزنوی کرد. می گویند سلطان، پس از اتمام شاهنامه به وعده اش عمل نکرد و مبلغ ناچیزی به او فرستاد. فردوسی به حمام رفت و پس از شستشو، ارمغان شاه را به دلّاکِ حمام داد و موجب خشم شاه شد. سلطان پس از مدتی شاه پشیمان گشته و مبلغ وعده داده را به فردوسی فرستاد. هدیۀ شاه زمانی رسید که جنازه شاعر را برای دفن می بردند. گویا که فردوسی این مصراع معروفش را زمزمه می کند:« نوش داروئی و بعد از مرگ سهراب آمدی» طفلک شاعری که سی سال زحمت کشید و واعظِ شهر اجازه دفنش را در آرامگاه مسلمین نداد و در باغ خودش دفن شد. لازم است یادی کنیم از « حسین لرزاده» و « هوشنگ سیحون» طراحان آرامگاه فردوسی.
نمونۀ اشعار او را در کتابهای درسی، همچون جنگ رستم با اکوان دیو، سیاوش، سهراب، زال و سام و گردآفرید، بنابر تکلیف، ازبر کردم.  شاهنامه ای که همراه دیوان حافظ و قرآن و مفاتیح و رساله در گوشه ای از طاقچه ایستاده و جلوه نمایی می کرد. مشغله وتلاش زیاد بود و فرصت مطالعه کم. به غربتستان که کوچ کردیم، روش زندگی هم تغییر کرد. تنهایی، غربت، دور از خانه و دیار و نزدیکان و همکاران. راستی که ما دور از دیاران، چه روزگاری پشت سرگذاشتیم.
تعدادی کتاب با خود آورده بودم که شاهنامه نیز بین آنها بود و بهترین فرصت برای مطالعه اش. زال و سام و سیمرغ و رستم و سهراب و سیاوش و الی آخر. تازه فهمیدم که بیشتر فیلمهای سینمائی، به اقتباس از این کتاب غنی ساخته شده اند. پادشاهی پدر و پسر را که سالهاست همدیگر را ندیده اند روبروی هم قرار می دهد تا یکی دیگری را بکشد.( رستم و سهراب ) سپاوشی که قربانی هوی و هوس نامادری می شود و به تحریک او خونش به ناحق ریخته می شود. مظلومیت سیاوش، سیمرغ، دیو و داستانهای دیگر. با خواندن این کتاب که پس از شروع بی وقفه خواندمش، همراه با رستم، در سوگ سهراب ، در مظلومیت سیاوش ،... گریستم. کتابی روان و خواندنی با افسانه ها و مطالب بسیار جالب و آموزنده ، اشعار روان و خواندنی که ارزش چندین بار خواندن را دارد.
*
به نام نکو گر بمیرم رواست
مرا نام باید که تن، مرگ راست

دلم خوش نیست، غمگینم

 دلم خوش نیست، غمگینم
پدرم که رفت، یاریم یتیم قادالدیم. پس از سپری شدن یک دهه، مادر نیز رفت و جیلخا یتیم قالدیم. پس از چندماهی که از رفتنش می گذرد، هنوز دلم آرام نگرفته. گوئی که همین دیروز، خبر رفتنش را داده اند. دلم می خواهد شیون کنم و فریاد بکشم و یک دلِ سیر بگریم، تا این صاحب مرده آرام شوند. عزیزانم دلداریم می دهند:« برو خدا را شکر کن که هشتاد و چند سال با سلامتی عمر کرد. محتاج رختخواب و بیمارستان نشد. بیمار شد و در اثر کهولت درگذشت. ناشکری نکن که خدا را خوش نمی آید.» آنچه که می گویند می پذیرم. اما مادر است دیگر. مادر پیر و فرسوده هم باشد مادر است و بس.

هفتۀ گذشته بود

 هفتۀ گذشته بود

هفتۀ گذشته بود و روز معلّم و من همچنان دلتنگ. دلتنگ صدای مادر. مادری که صبحِ روزِ معلّم، اوّلین نفری بود که زنگ می زد و این روز را به من تبریک می گفت. روزِ معلمِ امسال، نشستم و چشم به تلفن دوختم. « زنگ بزن دیگر! زنگ بزن لعنتی، می خواهم صدای مادرم را بشنوم.زنگ بزن، دِ یالله.»
داشتم با خودم، با دلم، با روح و روان غمزده ام کلنجار می رفتم، که زنگ به صدا درآمد. امّا نه زنگِ تلفن، بلکه زنگ درِ خانه. از جای بلند شده و با بی حوصلگی در را باز کردم. پشتِ در چشم و دلم با دیدنِ نوه ام روشن شد. دستانِ کوچکِ پر گلش را به طرفم دراز کرده و داشت روز معلم را تبریک می گفت. دلم باز شد، چه باز شدنی. دسته گل را از دستش گرفته و دو طرف گونۀ کوچک و خوشگلش را بوسیدم. گوئی دنیا را به من هدیه داد. مادرش پشت سرش ایستاده بود و یادش می داد چگونه مرا بغل کند و تبریک بگوید. خوشا به حال چنین مادرانی و خوشا به حال مادربزرگانی که چنین عروس ها و نوه هایی دارند.
*
بالام بالام بال دادیر
بالام آدام آلدادیر
شیرینی بال دان شیرین
آجی سی دا بئله بال دادیر
*

در این شب های مبارک قدر

مادرم:

مادرم، عزیزی که رفتی و دیدارت به قیامت ماند، دلم از دوری ات عجیب تنگ می شود. پس از گذشت دو ماه و اندی، هنوز به نبودنت عادت نکرده ام. شب قدر به یادت حلوائی پختم به شیرینی سخنِ شیرین ات. به یاد ایّامی که حلوا می پختی و داخل بشقابهای کوچک می ریختی و یک سینی پر از این بشقابها را دستم می دادی که بین در و همسایه پخش کنم. تا به هنگام افطار دهانشان را شیرین کنند. می سپردی که بگویم صلوات دارد. همسایه ها هم می پختند و پخش می کردند. حلوا، شعله زرد، خرما ونذری های دیگر. هر دقیقه و ثانیه ای که به زمانِ افطار نزدیکتر می شد، نازمان را می کشیدی. می گفتی که ناز بچّه های روزه دار خریدن دارد. گاهی که گرسنگی و تشنگی امانم را می برید و می گفتم:« فلان همکلاسی ام روزه نمی گیرد. می گوید ما سحری بلند نمی شویم و صبحانه و ناهار و شام هم می خوریم. والدینم می گویند ول کن کی گفته باید گرسنه بمانیم؟»
جواب می دادی:« اعتقاد همکلاسی ات به ما ربطی ندارد. آنها آنگونه می اندیشند و زندگی می کنند، ما اینگونه. به او بگو عیسی به دین خود و موسی به دین خود.»
می گفتی:« اگر مردم بدانند که معنی عیسی به دین خود و موسی به دین خود، چیست؟ بسیاری از مشکلات حل می شود.  
مادرم، امسال اوّلین سالی است که شب های قدر را بدون شنیدن صدای تو سپری می کنم. دارم فاتحه می خوانم و در آخر زبانم نمی چرخد که اسمت را به زبان بیاورم. خوب پیر شده بودی. دلت نمی خواست زمین گیر شوی، می گفتی:« اوچ گون یاتاق، سونرا تورپاق / سه روزی بیماری و روز چهارم مرگ» می گفتی:« ناسپاسی گناه است و عمرم را کردم و هر وقت خدا بخواهد می برد و راضی ام به رضای خدا. » تنها آرزویت زمین گیر نشدن و محتاج پرستار نشدن بود. به آرزویت رسیدی. امّا هیچ کدام از این دلایل سبب نمی شود که دلتنگ صدایت نشوم. ناسپاسی نمی کنم، امّا جایت در این روزهای مبارک به شدت خالیست.
مادرم، جان و دلم، آرام بخواب که آرامش حقِّ توست.

سالی که گذشت

سالی که گذشت

حکیم عمر خیام می فرماید:« از دی  که گذشت هیچ از او یاد مکن» درست میفرماید. امّا آن دی  که گذشت، فراموش نشدنی بود. منظورم سال 1401 است. سال غم و گریه و فریاد و فغان و داد و بیداد. خیلی ها داغدار شدند. در سالی که گذشت،  در سوگ یکی از عزیزترین و بهترین کسانم، مادرم، خون گریستم. مادر، مادر که داغش کهنه نمی شود. پیر هم شود، باز مادر است و عزیز و دل کندن از او مصیبت است و بس.
مادرم، مهربانم، مهربان ترینم، سیزده بدر امسال بی تو صفائی نداشت. مرور خاطرات بود و اشکی که بغض گلویم را می فشرد و راه نفسم را می برید. سالها  دور از تو در غربتستان، با تصویر و صدایت، زندگی لذت کردم. اکنون شماره ات را می گیرم، تو نیستی که با لحنی جانانه « بعععله » بگویی. صدای زنگ تلفن گوشم را می آزارد.
مادرم، مهربانم، خوبی غربت فقط در این است که چشمم به درِ بستۀ خانه ات را نمی بیند. شاهد خالی کردن اسبابِ خانه ات نیستم. از خیابان و کوچه ای که عبور می کردی، نمی گذرم. ردِّ پاهایت را که در جای جایِ کوچه و خیابان و مسجد و حسینیه، باقی است، نمی بینم. ای وای مادرم، بی تو بودن چه سخت است. 
*
سایت قایاقیزی
*