2012-10-28

بز در کتاب کوچه





از بز برند و به پای بز بندند – موی بز را ریسمان کنند و بر گردنش ببندند. از ماست که بر ماست.
بز به پای خودش ، بزغاله به پای خودش. – کسی را به گور کسی نمی گذارند.
بز به پچ پچ فربه نمی شود. – از حرف و سخن کار پیش نمی رود.
بز بدی از گله دارد. – خصال بد فردی محصول جامعه است . 
بزی که صاحبش بالای سرش نباشد نر می زاید.
بز حاضر و دزد حاضر – همه علل و اسباب برای اثبات مدعا ؟آماده است.
بز گر از گله بدر – آنچه که وجودش آشکارا زیانبار است باید از جمع طرد گردد.
بز ماده ، شاخ زرین – مرغی که شغال برد تخم طلا می کرد. 
بز به میش می گوید : دیدم دیدم.
خجالت را بز بکشد که دمش هواست . – این موضوع نباید موجب سرشکستگی تو شود.
دهی که ندارد ری
کار هر بز نیست خرمن کوفتن – گاو نر می خواهد و پیر کهن
بز اگر شیر دهد میش من است – بیگانه اگر وفا کند خویش من است
ش سفید – به بز میگن عبدالرشید
منبع : کتاب کوچه – احمد شاملو 
*

2012-10-26

به بهانه عید قربان



آصف اهری و نوجوانان و جوانان همراهت ، حاجی لار ثوابینداسان
در ولایت ما ، جهت تبریک عید قربان به کسانی که هنوز حاجی نشده اند می گویند « حاجی لار ثوابیندا اولاسان »  به کسی که کاری خیر انجام می دهد و به کمک مردم می شتابد و در این راه از جان و دل مایه می گذارد ، می گویند ثواب سفر حج را به دست آورد. چرا که شاعر می گوید
دل به دست آور که حج اکبر است
از هزاران کعبه یک دل بهتر است
آدمی درک می کند احساس زلزله زده ای را که چادر تن خسته و رنجور و سرما زده اش را گرم نمی کند و امید به یاری دارد ، آنگاه می بیند نوجوانان و جوانانی را که بدون هیچ چشم داشتی با جان و دل به کمکشان شتافته اند. 
آصف و آصف هائی که اسمتان را شنیده و. بر خود بالیدیم ، شیر پاک مادرتان حلالتان.
*

2012-10-11

دمی با حافظ شیرین سخن

گل گفت اگر دسترسی داشتمی
بگریختمی اگر رهی داشتمی
با بیگنهی مرا چنین می سوزند
ای وای به من گر گنهی داشتمی
*
حافظ ورق سخن سرائی طی کن
وین خامه ی تزویر و ریائی پی کن
خاموش نشین که وقت خاموشی تست
دم در کش و جام عیش را پر می کن
*

زیان رسمی یا زبان مادری

نقدی بر کتاب درسی جدیدالتألیف فارسی ششم ابتدایی - مرتضی مجد فر
*
زبان فارسی عزیز همه ایرانیان است اما زبان مادری همه ی ایرانیان نیست - جعفر خضوعی
*

2012-10-08

آتاسؤزو ناغیلی - 14

سن ایندی دن توته ییوی چال
دئییر گونلرین بیر گونونده بیر کیشی بیر شهره گئتمه ک ایسته دی کی او شهرین توته یی چوخ آد تاپمیشدی . خبری ائشیدن یار یولداشلار ، اونو یولاسالماغا گلیب ، هامیسی دا تاپشیریردیلار کی قاییداندا منه بیر توتک گتیر پولو نئچه اولسا وئرره م . اودا باش اوسته نی دئییب سه سینی چیخارتمیردی .
بیرآز گئچر بیر یولداشی گلیب جیبیندن پول چیخاردیب سفره گئدنه ودئریب دییه ر : آللاه راس گتیرسین . اما قاییداندا منه بیر توتک گتیر .
سفره گئدن کیشی پولو آلیب جیبینه قویا – قویا دئیه ر : سن ایندی دن توته ییوی چال
.
...
تو از حالا نی ات را بزن
می گویند روزی از روزها مردی می خواست به شهری سفر کند که نی آن شهر در خوبی و مرغوبی معروف بود . بدرقه کنندگان به او سفارش می کردند که از آنجا برای ما نی بیاور هرچقدر پولش باشد می دهیم و او چشم می گفت و دیگر حرفی نمی زد . در این میان دوستی برای بدرقه اش آمد و پولی از جیب خود درآورده و در حالی که به او می داد گفت : سفر به سلامت . اما هنگام بازگشت برای من از آنجا نی بیاور .مرد در حالی که پول را می گرفت گفت : تو از حالا نی ات را بزن

آتاسؤزو ناغیلی - 13


آنا ، شیرین جان گل ، شیرین جان گئت
دئییر بیر گونلرین بیر گونونده بیر آنا واریمیش . بو آنانین داری دونیادا بیرگه قیزی واریمیش . گون اولار گون کئچر بو قیزی اره وئره ر . اوندان سونرا یازیق آنا هر گون ساباح – ساباح ، چادراسینی باشینا سالیب قیزی ائوینه گئده ر . کوره کن هر گون قاینانانی گررمه کدن دای پیخار . بیر گونلرین بیر گونونده قیزا هربه قاداغا کسر کی دای ساباحدان آناوی بو ائوده گررمویوم . قیز قالار کی آمان آللاه من آناما نئجه دئییم بو ائوه بیرده گلمه ؟ آنجاق گئدیب قونشودان سوروشوار کی نه ائله سین . قونشو قیزا اؤرگه ده ر کی آنایا دئسین : آنا ، شیرین جان گل ، شیرین جان گئت
قیز ائله بو سؤزو آناسینا دئیه ر
آنا گئدیب ائوینه چاتار . ها فیکیرله شه ر کی قیزی نه دئمه ک ایستیرمیش . اؤز اؤزونه دئیر : هه ن قیزیمین گریلو شیرینی ایسته ییب اوتانیرمیش منه دئیه بئله سی دئییب
ساباحیسی گون آنا بیر قوطو شیرنی آلیب قیزین ائوینه گئده ر . قیز آنانی گؤرمه ک همه ن دوروخار
آنا دئییه : آنان سنه قوربان بیلدیم شیرنی ایستیرسن سنه آلیب گتیردیم
قیزین کی هئچ چاره یولو یوخویدو دئیه ر : آنا جان من ایستیردیم سنه دئیه م آز گل شیرین گل

*
 در زمانهای قدیم مادری بوده که در این دنیا تنها یک دختر داشته که دختر بزرگ میشه وشوهرش میده از فردای آنروز پیرزن هروز چادر چاقچور میکرده و میرفته خونه دختر تا جایی که آقا داماد بستوه میاد و به همسرش شکوه وشکایت که این جوری نمیشه وخط و نشون میکشه. بدبخت دختر که مانده بود چکار کند چگونه به مادرش حالی کند نه کمتر بیاید از ناچاری به همسایه زن دنیا دیده ای بود پناه میبرد و یاری میطلبد و او میگوید به مادرت بگو آنا شیرین جان گل شیرین جان گت یعنی کم بیا دختر بیچاره همین را به مادر میگوید . مادر آنروز به خانه خودش می رود و فردا که طبق معمول راهی خانه داماد می شود یاد حرف دختر می افتد و پیش خود میگوید طفلک دلش شیرینی میخواسته رویش نمیشه مستقیم بگوید از این رو یک جعبه شیرینی میخرد با خود میبرد دختر تا مادر را می بیند خشکش میزند و مادر ساده میگوید فهمیدم دلت شیرینی میخواهد منم شیریتی خریدم . دختر میبیند مادر حالیش نشده میگوید منظور من این بود مادر کم تر بیا تا جایت شیرین باشه ارسالی حسین - وبلاک پرنده گان

آتاسؤزو ناغیلی - 12

 تایلی تایین تاپماسا یاماندی حالی گونو
دئییر گونلرین بیر گونونده ، بیر مئشه ده ، بیر سیچانلا قورباغا یولداش اولارلار، اولارین بیربیرلرینه حرمت محبتلری او قدیر چوخالاردیکی بیر بیرلریندن آیریلماق ایسته مزدیلر . سیچان هر گون گؤل قیراغینا گئدیب ، قورباغانین ائشیتمه لی غورغورونا قولاق آسیب ، اونون ماهنی سینان بیر گؤزل اوناردی . او بیرسی جه رجه ناوارلار نه قدیر بونلاری دانلاردیلار کی : « آی بالام سیچانلا قورباغانین یولداشلیغی هاردا گؤرونوب ؟ بو نه اویوندور ؟ » هئچ بیرسینین بئینینه باتمازدی . او ایکیسی بیربیرین گؤرمویه ن گون اوره کلری چوخ سیخیلاردی .
بیر گون سیچان قورباغییا دییه ر : ای من سنین بلبل سه سیوه ، قایماق دوداغیوا،آلما یاناغیوا ، آلا گؤزووه قوربان اولوم . آخیر من نه زامان سنی گؤرمویه نده احوالاتیم چوخ قولای اولور. آخیر سنی تاپانمییان گون لاپ باغریم چاتدیر .
قورباغا دییه ر : ای من سنین بویان قوربان ، ای من سنین ایپک قویروغووا حئیران منده سنی گؤرمویه نده حالیم یامان اولور . بیر فیکیر قیل بیربیریمیزی گؤیلوموز ایسته یه نده تئز تاپاق .
سیچان بیر خیردا فیکیرله شندن سورا دییه ر : یولون تاپدیم اگر راضی اولسان گئدیم بیر اوزون ایپ تاپیب گتیریم بیر اوجون سنین آیاغیوا بیر اوجوندا اؤز آیاغیما باغلاییم . نه زامان ایسته سه ک گؤروشه ک بو ایپی چه کاخ .
بو سؤز قورباغانین بئینینه باتار. سیچان گئدیب بیر اوزون ایپ تاپیب گتیریب بیر اوجون اؤز آیاغینا ، بیر اوجون دا قورباغانین آیاغینا باغلار . بیر نئچه گون کئچندن سورا . بیر گون سحرچاغی سیچان یوخودان اویانیب چای چؤره یین یئیه ندن سورا ، آفتاهانی سوینان دولدوروب قاپیسینین قاباغین سولویوب سوپورمه یه باشلار . قضوو قدردن بیر قوش یوواسیندان قاناد چالیب ائشییه اوچوب ، بالالارینا یئمه ک تاپماق اوچون اووا چیخار . یوخاریدان آشاغی باخاندا سیچانی گؤره ر ، تئزجه نه سیچان اوستونه یوگوروب یازیق بالانی ایمدیکینه آلیب گؤیه قالخار . قوش گؤیه اوچدوقجا یازیق قورباغادا ایپدن آسلانیب گؤیه قالخار . قورباغانین گؤیده اویناخلاماسینی اوبیرسی جه ناوارلار گؤروب بیر بیرلرینه گؤرسه دیب دییه رلر : آی بالام هر نه گؤرموشدوک قوباغانین گؤیده اوچماغینی گؤرمه میشدیک .
طوطی کی آغاج باشیندا اوتورموشدو قاه قاه گولوب ، سوروشار : آی قورباغا گؤیون اوزونده نه ایشین وار ؟ اولمویا ایستیرسن قوش خانیمین بالالارینین چای چؤره یی اولاسان ؟
قورباغا دییه ر :
تایلی تایین تاپماسا یاماندی حالی گؤنو
قورباغا سیچانا تای اولسا من گؤنه قالار آخیری

اتاسؤزو ناغیلی - 11

اسنه ک اسنه کی گه تیره ر ، حئیف سنه طووله ده کی
دئییر بیر گونلرین بیر گونونده ، بیر کیشی خه لیاغی گئجه چاغی ائوینه بیر یولداشینی قوناغ آپارار
ائوین آروادی شامی پیشیریب یئییب ایچه ندن سونرا ، چای گه تیره ر . بیر آز گئچه ندن سونرا ائوین کیشی سی گؤره ر قوناق اسنیر ، اونون دالیسیجا دا ائوین آروادی اسنیر . بیردا ها دا دیققت ائله ر گؤره ر بعلی قوناق اسنیر سونرا دا ائوین آروادی اسنیر . اؤز اؤزونه دئیه ر : هه ن بیلدیم . بونلار بیر بیرله رینه ایشاره ائلییب رمزینه ن سؤز انلادیرلار من بو دردی چکه بیلمه ره م . تئز اتاقدان چیخار ائشییه و دالیسیجا آروادین سه سله ر . یازیق آرواد ائشییه چیخماق همه ن یاپیشار یاخاسیندان طوولویه آپارار کی ای کوپه ک قیزی . دئگینه ن گؤروم اسنه مه کنه ن قوناغا نه ایشاره آنلادیردین . یازیق آرواد هر نه یالوارار کی بو آیه بو کلام ، قران سنه آند اولسون ، کیتاب سنه آند اولسون کی هئچ زاد آنلاتمیردیم . او اسنیردی منی ده اسنه مه ک توتوردو . کیشی اینانماز یازیق آروادی ووروب اؤلدوره ر . سورا دا قاییدار اؤز اؤزونه دییه ر : کؤپه ک اوغلو صبر ائله گئجه یاریسی سنین ده باشیوی که سه جاغام . بیر آز اوتورار گؤره ر قوناق اسنیر . بو کیشینی ده اسنه مه ک توتار . قوناق اسنه ر بو کیشی اسنه ر . کیشی آخیردا دییه ر : اسنه ک اسنه کی گه تیره ر حئییف سنه طووله ده کی .
که خمیازه خمیازه می آورد
می گویند مردی شب میهمانی را به خانه اش می برد بعد از شام متوجه می شود که میهمان خمیازه می کشد و به دنبال او زن صاحبخانه نیز خمیازه می کشد . با خود فکر می کند که سر و سری میان میهمان و زنش است . غیرتش گل می کند و از اتاق بیرون می رود و بلافاصله زنش را صدا می زند . وقتی زن از اتاق بیرون می آید ، او را به طویله می برد و می گوید : فلان فلان شده چه سر و سری با میهمان داشتی ؟ چه اشاره هائی به وسیله خمیازه می کردید ؟ زن هرچه قسم می خورد و التماس می کند که هیچ سر وسیری درمیان نبود مرد باور نمی کند و همانجا زن را می کشد و به اتاق برمی گردد و پیش میهمان می نشیند و تصمیم می گیرد نصف شب میهمان را نیز در خواب بکشد . میهمان خمیازه می کشد و به دنبال او مرد نیز خمیازه می کشد . بعد از دقایقی مرد متوجه می شود که زنش را بیهوده کشته است . می گوید : که خمیازه خمیازه می آورد ، حیف بر تو آن که در طویله هستی ( اشاره به زنش که بیگناه کشته است

آتاسؤزو ناغیلی - 10

ادالاری یادیما دوشدو
دئییر بیر گونلرین بیر گونونده بیر کیشی واریمیش . بو یازیق کیشی نین بیر یامان آروادی واریمیش .بیزیم زامان آز گئده ر چوخ گئده ر وورار بو آرواد اؤله ر . گونلرین بیر گونونده کیشی آروادین قبری اوسته گئدیب بیرده بیر موللایا پول وئریب اؤزوینه ن قبراوسته آپارار تا آروادا یاسین اوخوسون . موللا یاسینین باشلار و کیشی ده یانیخلی – یانیخلی آغلار . بیر چوخ گئچمه ز بیردن بیره گرزیاشینی سیلیب قاییدیب موللایا دییه ر : ایسته میرم قالانین اوخوما پولومودا ارزومه قایتار ، ادالاری یادیما دوشدو .....
رفتار بدش یادم افتاد می گویند روزی روزگاری مردی بود که زنش خیلی نا اهل بود . زمانی می گذرد اجل زن می رسد و می میرد . روزی مرد سر مزار زنش می رود و به ملائی پول می دهد و با خود سر قبر می برد تا برایش یاسین بخواند . ملا شروع به خواندن یاسین می کند و مرد در سوگ زنش گریه می کند . ناگهان اشک چشمانش را پاک می کند و به ملا می گوید : بقیه اش را نخوان پولم را پس بده که رفتار بدش یادم آم

آتاسؤزو ناغیلی - 9

بو آتا سؤزو ناغیلین پیمان وقاری نین وبلاکیندا اوخودوم . بیر آزجانا ده ییشدیریب و بوردا ایکی دیله ده یازدیم .
ائله یئمه یین بئله ده خیریلداماغی اولار
دئییر گونلرین بیر گونونده بیرکه ند ده بیر اکین بیچین چی کیش واریمیش . بو کیشی نین بیر ائششه کی و
نئچه مال داواری ( قویون ، گامیش ، اینک ، و ... ) واریمیش . یئمین یاخجی سینی مال داوارینا یئدیرده رمیش کی تئز کؤکه لیب اتلری برکتلی اولسون و اونلارین قاباغیندان قالانی یازیق ائششه که یئدیرده رمیش . بئناوا ائششه کین ده سه سی چیخمازیمیش . گونلرین بیر گونونده ائششه ک گؤره ر کی قویونون لاپ یئییمجیلین کی چوخ دا یوغونلامیشدی یئره ییخیب آیاقلارینی توتوب باشینی که سیرلر . یازیق قویون دا آخیر نفسلرینی چه کیب خیریلدیرمیش . ائششه ک دییه : آی یازیق قویون ائله یئمه یین ، بئله ده خیریلداماغی اولار ....
چنان خوردن ، چنین خر خر کندن هم دارد
می گویند روزی روزگاری مردی کشاورز در دهی زندگی می کرد که یک خر و تعدادی گوسفند و گاو و ... داشت . علوفه خوب و تازه را به دامهای خود می داد که چاق و پروار و گوشتی بشوند و پس مانده آنها را نیز به طفلک خر می داد . خر نیز صدایش در نمی آمد . روزی از روها خر می بیند که یکی از گوسفندهای پرخور و چاق و چله را به زمین زده و پاهایش را گرفته و سرش را می برند . بیچاره حیوان نفسهای آخرش را می کشد و گلویش به خر خر افتاده است . می گوید : چنان خوردن ، چنین خر خر کردن هم دارد

آتاسؤزو ناغیلی - 8

قازانا سویوق ده ییبدیر

بیر گون بیر خانیم اوشاغینا دییه ر : گئت ملا نصرالدین گیلین قاپبسینی دوی . دئگینه ن آنام دئییر قازانیزی وئرین ایچینده شوربا پیشیره ک . اوشاق موللا نین قاپیسینی دریه ر . موللا قاپینی آچار و اوشاق قازانی ایسته ر . موللا دییه ر قازانا سویوخ ده ییبدیر . اوشاق اوئه قاییدار وموللانین سؤزون اناسینا دییه ر . خانیم چوخ هیرسله نه ر . دییه ر : یوز درنه سنه دئمیشه م سؤزو یاخجی تحویل آل گئتگینه ن ، موللایا دئگینه ن قازانی وئرسین . اوشاق گئنه گئده ر . بو دؤنه ده موللا قاپینی اچار و دییه ر قازانا سویوخ ده ییبدیر . خانیم چادراسین باشینا آتار اؤزو گئده ر موللانین قاپیسینا . گئنه ده موللا قپینی آچار . خانیم دییه ر : اوشاغی یوللادیم سیزدن قازان آلا گلیب دئییر قازانا سویوخ ده ییبدیر . موللا دییه ر : اوشاق دوز دئییر من دئدیم قازانا سویوق ده ییبدیر .
خانیم هیرسله نه ر ، دییه ر : ائو خاراب موللا نئجه سویوخ ده یه ر قازانا ؟
موللا دییه ر : ائو خاراب قونشو بوندان یئکه ماهانا ؟
...
دیک سرما خورده

روز ی زنی به بچه اش می گوید که برو در خانه ملانصرالدین و بگو که دیک را بدهند می خواهیم شوربا بپزیم . کودک به خانه ملا می رود و وقتی دیک را می خواهد ، ملا می گوید که دیک سرما خورده است . کودک به خانه برگشته و جواب ملا را به مادرش می گوید . مادر عصبانی می شود که بچه صد بار به تو گفته ام حرف را درست بگو و جواب را درست تحویل بگیر . بچه را دوباره به خانه ملا می فرستد و ملا دوباره می گوید که دیک سرما خورده است . این بار زن خود چادر بر سر انداخته و به خانه ملا می رود . ملا در را باز می کند و زن می گوید : بچه را برای گرفتن دیک به خانه تان می فرستم حرف را درست تحویل نمی گیرد و می گوید دیک سرما خورده است . ملا جواب می دهد که بچه درست می گوید . من گفتم که دیک سرما خورده است . زن عصبانی می شود و می گوید : ملای خانه خراب چگونه دیک سرما می خورد ؟ ملا می گوید : همسایه خانه خراب بهانه از این بزرگتر ؟

آتاسؤزو ناغیلی - 7

آرواد سنه چوخ بورجوم وار
دئییر گونلرین بیر گونونده بیر کیشی واریمش . بو کیشی آروادینی هئچ یولا وئرمه زمیش . آرواددا یازیق چوخ مظلومویموش . گونلرین بیر گونونده بو آرواد ناخوشلویوب اوله ر . کیشی ده قویروغوینان گیردکان سیندیرار کی یاخجی اولدو آروادیم اؤلدو بیر آیری آرواد آلاجاغام . آروادین قیرخی گئچمه ک همه ن ائوله نه ر . بیر نئچه چاغ گئچه نده ن سورا کیشی نین آناسی گؤره ر کی بو کیشی هر جوماخشامی آروادینین قبری اوسته گئدیر . اؤز اؤزونه دییه ر کی گئدیم دالیسی جا گؤروم بو کی یازدیق آروادی ساغلیغیندا یولا وئرمیردی ایندی نه ایشی وار قبری اوسته ؟
آنا اوغلون دالیسی جا قبر اوستونه گئده ر . گرره ر کیشی اوتوروب آروادین باش داشینین قاباغیندا و بیر قلمه دئییر : آرواد سنه چوخ بورجوم وار ، آرواد سنه چوخ بورجوم وار .
....
زن به تو خیلی بدهکارم
می گویند روزی روزگاری مردی بود که زنش را خیلی اذیت می کرد . بیچاره زن هم که خیلی مظلوم بود . روزی زن بیچاره بیمار می شود و می میرد مرد از خوشحالی با دمش گردو می شکند و زن جدید خواهد گرفت . بعد از گذشت چهل روز از مرگ زنش دوباره ازدواج می کند . بعد از گذشت مدتی مادر این مرد متوجه می شود که مرد هر پنج شنبه سر مزار زن قبلیش می رود . کنجکاو شده به دنبالش می افتد که ببیند این مرد که در زمان حیات زن او را نمی خواست حالا سر مزارش چه کار دارد . دنبال مرد می رود و می بیند که کنار سنگ قبر زنش نشسته و می گویو : زن خیلی به تو بدهکارم ، زن خیلی به تو بدهکارم

آتاسؤزو ناغیلی - 6

بؤیوک اولماق آساندیر ، آدام اولماق چتین دیر
دئیر گونلرین بیر گونونده بیر نادهیم اوغلان واریمیش کی یئر گؤی اونون الینده ن جانا گلمیشدی . بو اوغلانین آتاسی دییه رمیش کی اوغول سن آدام اولماسان . بو سؤز اوغلانین چوخ زورونا گله رمیش . اونون اوچون چوخ چالیشار بیر بؤیوک پادشاه اولار . تخت اوستونده ایله شنده ن سورا ، آداملارینا امر وئره ر کی گئتسینلر و اونون آتاسینی الی قولو باغلی قصره گتیرسینلر .
پادشاهین آداملاری تئزجه نه گئدیب آتانین ال قولون باغلییب پادیشاهین قوللوغونا گتیره رلر . پادشاه آتانی گؤرمه ک همه ن دییه ر : یادیندادیر هر زامان منه دییه ر دین سن آدام اولماسان ، سندن آدام چیخماز ؟ باخ گؤر نه مهم پادشاه اولموشام . هامی منیم قاباغیمدا خبردار دورورلار ؟ من اذن وئرمه سم میلچک ده قاناد چالابیلمه ز .
آتا دییه ر : اوغول من دئمه دیم پادشاه اولابیلمه سن کی ، دئدیم آدام اولماسان . آدام دا اولمادین . آخیر سن آدام اولسایدین آتاوی بئله الی قولو باغلی قوللوغونا گه تیرتدیره ردین ؟
....
برزگ شدن چه آسان ، آدم شدن چه مشکل
می گویند پسر ناخلفی بود که همه از دست او به تنگ آمده بودند . پدرش همیشه او را سرزنش می کرد که تو آدم نمی شوی . این سخن برای پسر خیلی سنگین بود .
پسر به همین سبب هم تلاش می کند و پادشاه بزرگی می شود . بعد از نشستن بر تخت به مامورانش امر می کند که به سراغ پدرش بروند و او را دست و پا بسته به خددمتش ببرند . مامورین امر پادشاه را اطاعت می کنند و پدر پادشاه را دست و پا بسته به خدمت او می آورند .
پسر به محض دیدن پدر با غرور فراوان می گوید : یادت هست که همیشه سرزنشم می کردی و می گفتی که من آدم نمی شوم ؟ ببین حالا چه پادشاه مهمی شده ام ؟ همه جلوی من خبردار می ایستند . بدون اجازه از من مگس نیز پر نمی کشد .
پدر می گوید : پسرجان من نگفتم تونمی توانی پادشاه بشوی ، گفتم تو آدم نمی شوی و آدم هم نشدی .
آخر اگر آدم بودی پدر را دست و پا بسته به خدمتت می آوردی ؟

آتاسؤزو ناغیلی - 5

بؤیوک تؤکه نی ، اوشاق ییغار
گونلرین بیر گونونده بیر کیشی گؤره ر کی آتاسی چوخ قوجالیب . الی آیاغی توتولوب ، خسته دیر و انون باشینا دوشوب . اوغول آتاسینی امه یینی یادیندان چیخاردیب اونون الیندن یورولار . بیر یول تاپار کی آتاسینی باشیندان آچسین . آخیربیر گون اؤز اؤزونه دییه ر : بئله اولماز آتام هله هله اؤله ن دئییل اونو اپاریب داغ باشینا قویاجایام کی قاییدا بیلمه سین بلکی قورد قوشلار یئسین الیندن قورتولا بیلیم . گئدیب بیر بؤیوک سبد آلار ائوه گه نیره ر . آتاسینی اوتوردار او سبدین ایچینده و اوشاغینان بیرلیکده آتانی آپاریب داغین باشیندا سبدده ن چیخاردار یئره اوتوردار . یازیق اتا مظلوم مظلوم باخار . کیشی ، اوشاغینین الیندن یاپیشیب قاییتماق ایستییه نده ، اوشاق تئزجه نه سبدی گؤتوره ر . کیشی دییه ر : دای سبدی نئینیرسن ؟ آت اورا گئده ک . اوشاق دییه ر : آتا جان بو سبد منه لازیمدیر . اخیر سنی گه تیریب بورا آتاندا بلکی سبد تاپمادیم
.
...
کوچکتر از بزرگترها ادب و محبت یاد می گیرد
روزی مردی می بیند که پدرش خیلی پیر شده ، دست و پایش از کار افتاده و بیمار است . نرد مهر پدری را فراموش می کند و به فکر باز کردن پدر از سرش می افتد . سرانجام با خود می گوید : این طوری نمی شود . پدرم حالا حالاها نمی میرد . باید او را بالای کوه ببرم و آنجا رهایش کنم تا طعمه لاشخورها و حیوانات شود . سبد بزرگی می خرد و به خانه می آورد . پدر را داخل آن می گذارد و به کمک فرزند پسرش پدر را بالای کوه می برد و از سبد بیرون آورده روی زمین می نشاند . بیچاره پدر مظلوم و ساکت نگاه می کند .
مرد دست پسرش را می گیرد تا به خانه برگردد . پسر فوری برمی گردد و سبد را برمی دارد .
مرد می گوید : سبد را لازم نداریم . بیاندازش زمین برویم .
پسر می گوید : من لازمش دارم . آخر زمانی که تو را به اینجا می آورم ممکن است سبد پیدا نکنم

آتاسؤزو ناغیلی - 4

هله دوزا گئدیر
دئییر بیر گونلرین بیر گونونده کندلرین بیرینده بیر کیشی واریدی بو کیشی نین بیر ائششه کی واریدی . هر گون ائششه کین یوکونه دوز چاتیب ، چای دان گئچیب او بیرسی کنده اپاریب ساتارمیش . گونلرین بیر گونونده ائششه ک چایی کئچه نده آیاقی چاشار و چایا جومار . دوزلارین بیرازی اریه ر . ائششه ک آیاغا قالخاندا گؤره ر عجب اولوب یوکو یونگول له شیب . ائششه ک اؤرگه نه ر و هر گون سئوینجه ک دوز یوکونو چایا قدر یئیین یئیین داشی یار چایدا به ر قه ره صد ییخیلیب دوزلاری اریدیب ایغا قالخیب یولونو گئده ر . بیرجار گئچه ندن سورا کیشی ائششه کینین کلکینده ن باش چیخاردار . ساباحکی گون ائششه که دوز یئرینه یون یوکله ر . ائششه ک بو هاوادا کی گئنه یوکو دوزدور اوینویا اوینویا چایا ساری گئده ر. یولدا کیشی نین بیر که تدی یولداشی توش گلیب سوروشار آی قارداش ائششه کین نه اوینویا اوینویا گئدیر ؟ کیشی دییه ر دوزا گئدیر . ائششه ک چایا یئتیشمه ک همان ایاغینی زویدوره ر و سویا جومار قالخاندا گؤره ر کی یوکو چوخ آغیرلاشیب چتینلیک نه ن اؤزونو سودان چیخاردار گوجونه ن یولونو گئده ر . کیشی دییه ر : ای ائششه کیم دی یئره گؤروم . دوزا گئدیردین .
...
به سوی نمک می رود
می گویند در دهی مردی زندگی می کرد . این مرد خری داشت و هر روز نمک بار خر می کرد از رودخانه می گذشت و در دهی دیگر نمک را می فروخت . روزی از روزها خر هنگامی که از رودخانه می گذشت پایش لیز خورد و داخل آب افتاد . مقداری از نمک بارش آب شد و وقتی خر بلند شد احساس سبکی کرد . از لیز خوردنش خوشش آمد و از آن روز به بعد بارش را تا دم رودخانه با خوشی می برد و داخل رودخانه پایش لیز می خورد و مقداری از نمک آب می شد و بارش سبک می شد . بعد از مدتی مرد متوجه کلک خرش شد و صبح روز بعد به جای نمک پشم بارش کرد . خر به خیال اینکه باز بارش نمک است به خوشی و سعت به طرف رودخانه به راه افتاد . در راه یکی از دوستان مرد با او روبرو شد و پرسید : چه خبر شده که خرت اینگونه به خوشی بار را می برد . مرد جواب داد : به سوی نمک مکی رود . خر تا داخل رودخانه رسید مثل همیشه لیز خورد و در آب افتاد وقتی بلند شد برخلاف همیشه بارش را سنگین دید و به زحمت از رودخانه خارج و به راه خود ادامه داد .مرد گفت : ای خر من برو ببینم به سوی نمک می رفتی

آتاسؤزو ناغیلی - 3

شاه عباسین ایتن اوشاغی = بچه گم شده شاه عباس
دئیر بیر گونلرین بیرینده شاه عباسین خیردا اوشاغی ائوده ن ائشییه چیخیب ایته ر . شاه عباس تئزجه نه
جارچیلارا بویورار کی شهرده جار سالالار هر کیم آخشام اذانیندان قاباق اوشاغی تاپیب شاه عباسا تحویل وئرسه ، فیلان قدر موشدولوق وئریله جه ک . قضوو قدر دن بیر تاماهکار آدام اوشاغی تاپار و اؤز اؤزونه دییه ر : آخشام اذانیندان قاباق اوشاغی تاپانا بو قدر موشدولوق وئریر گؤر من یوباتسام و اوشاغی ساباح آپاریب تحویل وئرسه م نقدیر وئره ر . بو خیالینان اوشاغی ائوینده ساخلیر و ساباحیسی گون آپاریر شاه عباسا تحویل وئره ر . شاه عباس دییه : یاخجی دا بوراخ اوشاغی گئتسین باخجادا اویناماغینین دالیسی جا . آدام دییه ر قبله عالم ساغ اولسون به منیم موشدولوغوم ؟ شاه عباس دییه : من موشدولوق وئریردیم کی اوشاغ گئجه ائوده ن ائشیکده قالماسین . دای گئجه نی ائشیکده یاتان اوشاغین تاپیلماغی موشدولوق وئرمه لی دئییل کی .
...
می گویند روزی از روزها فرزند کوچک شاه عباس از خانه بیرون می رود و گم می شود . شاه عباس به جارچی هایش دستور می دهد جار بزنند که هر کس بچه را قبل از اذان شب پیدا کرده و به شاه عباس تحویل دهد فلان قدر مژدگانی دریافت می کند . از قضا مردی طکاع بچه را پیدا می کند و با خود می گوید : برای پیدا شدن بچه تا اذان معرب این قدر مژدگانی گذاشته اند . ببین اگر صبح بچه را تحویل بدهد چقدر مژدگانی می دهند . با این خیال بچه را تا صبح در خانه اش نگاه می دارد و صبح به قصر شاه عباس می برد . شاه عباس بی اعتنا و خونسرد می گوید : بچه را رهایش کن تا دنبال بازی اش برود . آدم طماع می پرسد : قبله عالم به سلامت پس مژدگانی من چه می شود ؟ شاه عباسس می گوید : من تلاش می کردم که بچه شب بیرون از خانه نماند . بچه ای که شب بیرون از خانه خودش بخوابد پیدا شدنش مژدگانی نمی خواهد

آتاسؤزو ناغیلی - 2

شاه عابباس نان تنبل لر = شاه عباس و تنبلها
دئییر گونلرین بیر گونونده شاه عابباسا خبر وئره رلر کی تنبل لر چوخالیبلار و هئچ ایش گؤرمورلر جماعاتا دا موزاحیمدیلر . بونلارنان بیز نئینییه ک ؟ شاه عابباس امیر وئره ر کی تنبل لرین هامیسینی دوتوب بیر مئیداندا بیر یئره ییغالار . سورا امیر وئره ر اونلارین دؤرت دؤوره سینده اوت یاندیرار لار دئییه هر کیم یالواریب دئمه سه « آنلامامیشام منی اوتدان قورتارین توبه دای ایشله ره م » اوتدان چیخارتمایین قویون یانسینلار .
شاه عابباسین امیرینی فوری ایطاعت ائلییب تنبل لری بیر یئره ییغیب دؤرت دؤوره لرینده اود یاندیرارلار . اونلاریکی هوشلو باشلیدیلار تئزجه نه هایلانارلار کی آنلامامیشیق اوتدان قوراتارین دای ایشله ریک . توبه کی تنبل لیک ائله مه ریک . ها بئله بیر بیر تنبل لر ایستی یاخینلاشدیقجا هایلانیب اؤزلرینی یانماقدان قورتارارلار . آخیرا ایک نفر لاپ لاپ تنبل قالار . بیریسی گوجونه ن اؤزونه زخمت وئریب دییه ر : آی یاندیم منی چیخاردین .
او بیریسی گؤره ر بیر باشدان آز قالیر یانا بیر باشداندا ارینیر اوقدر سؤز دانیشا . یانینداکی تنبلی دومسوکلر دییه ر : منیم ورمیمدن ده دئنه ن .
....
شاه عباس و تنبلها

می گویند روزی به شاه عباس خبر می دهند که تنبلها زیاد شده اند و کار نمی کنند و مزاحم مردم نیز هستند با آنها چه کنیم ؟ شاه عباس دستور می دهد همه تنبلها را در میدانی جمع کنند و دورشان آتش روشن کنند تا بسوزند . هر کدام که فریاد برآورد که « نجاتم دهید دیگر توبه می کنم و تنبلی نمی کنم و قول می دهم کار کنم » نجاتش بدهید . امر شاه عباس اجرا می شود . تنبلهائی که باهوش بودند می فهمند که شاه قصد شوخی ندارد در همان مرحله اول فریاد توبه سر می دهند . به دین ترتیب یکی یکی از آتش خشم شاه رها می گردند . آخر سر دو نفر تنبل ترین ها می مانند . یکی می بیند که آتش به او نزدیکتر شده است از طرفی از آسوختن می اترسد و از طرف دیگر تنبلیش می گیرد آن همه حرف را یکجا بگوید . بالاخره ناچار می شود و به فریاد می افتد که توبه و ... تبل آخری که حوصله حرف زدن نیز ندارد . یکی به او می زند و می گوید : از بابت من نیز بگو .

آتاسؤزو ناغیلی - 1

کره کره دای یا دا کره ؟ = کره کره به دائی هم کره ؟
دئییر گؤنلرین بیر گونونده بیر اوغلان دایی سینا دییه ر : آی دایی باشیوا دولانیم بورجلو دوشموشه م . طلبکارلار قاپینی سیندیریرلار . منه بیر یول گؤرسه ت آخی به نیئنییم ؟ دایی دییه ر : بونون خینووی یوخدور کی هر کیم گلدی پولون ایسته مه یه ، نه دئدیلر جاوابلاریندا دئنه ن کره . اوغلان دایی سینین سؤزونه باخار . بیر نئچه گوندن سورا دایی باجی اوغلون گؤره ر حالی قضیه نی سوروشار . اوغلان دییه ر آی دای باشیوا دولانیم هر گلنه کره دئدیم . ائله بیلدیلر باشیما هاوا گلیب بوراخیب گئتدیلر . دایی دییه ر : ایندی کی من سنی اولارین الیندن قورتاردیم باری منیم پولومو وئر . اوغلان دایی نین دا جاوابیندا دییه ر کره . دایی قاییدیب دییه ر : اوغول کره کره دایی یا دا کره ؟
...
روزی پسری به دائی خود گله می کند که دائی فدای تو بشوم بدهکار شده ام و طلبکارها پاشنه در را از جا می کنند و پولشان را می خواهند . دائی می گوید : این ناراحتی ندارد که . هر کسی برای طلب پولش آمد فقط بگو کره . پسر حرف دائی را گوش می کند . پس از چند روز دائی پسر را می بیند و از او حال و روزگارش را می پرسد . پسر می گوید فدای تو دائی . هر طلبکاری که آمد فقط گفتم کره و آنها هم فکر کردند که دیوانه شده ام ، از خیر پولشان گذشتند و رفتند . دائی می گوید : حالا که تو را از چنگ طلبکارها نجات دادم ، حداقل پول مرا بده . پسر در جواب دائی نیز می گوید : کره . دائی می گوید : خواهر زاده کره کره ، به دائی هم کره ؟