2023-06-25

باز هم تابستان

 

زمستان با سرما و گلایه و نق های ما و بهار با هوای خنک و باران و ابر و باد و همچنین گلایه و نق های مان سپری شد. ( وای که چه هوای سردی! وای چه ابری! وای چه بارانی! چه روزهای کوتاه و چه شبهای بلندی! واقعا که دلمان گرفت.) خرداد آمد و جایش را به تیر داد و رفت. تیر ماهِ امسال برخلاف سال های گذشته گرم و کم باران از سر رسید. دلمان یک جرعه گرما خواست و تیر، از راه نرسیده می سوزاندمان. باغچه خشک، گلها بی حال از گرما و ما بی طاقت از این هوای گرم و خفه. روزی دوبار، ظرفِ آبِ پرنده ها را پر می کنم. کبوترها و کلاغها و گنجشک ها چشم بر دستان من دوخته اند. همسایۀ بغل دستی همیشه مسافرت است. همسایۀ طبقه سوّم از صبح تا عصر سرِ کار است و دیگران هم همچنان گرفتار. من هستم و این طفلکی های زبان بسته. کمی نان خشک و دانه در دست به سراغشان می روم. خانمِ همسایۀ طبقه دوّم، دارد پلّه ها را دو تا یکی می کند تا زودتر به من برسد و بگوید که به پرنده ها آب و دانه ندهم تا دیگر سروکلّه شان این طرف ها پیدا نشود. از کبوتر بدش می آید، صدای کلاغ اذیّتش می کند و گنجشک را اصلا دوست ندارد. امّا تا او به من برسد، دانه ها را ریخته و ظرف آب شان را می شویم و آب تازه داخل ظرف می ریزم. بچّهباز هم تابستان های همسایۀ روبرویی، توپ در دست، از خانه بیرون می آیند. قیافۀ خانمِ همسایه عوض می شود و مرا رها کرده به سراغ بچّه ها می رود. آنها اجازۀ بازی کردن ندارند، چون خانم همسایه حوصلۀ صدای بچّه ها را ندارد. صبرم تمام شده و به طرف خانم همسایه می روم:« شما از پرنده و چرنده و خزنده و دونده و سروصدای بچّه ها بدتان می آید. می شود لطف کنید و بفرمائید از چه چیزی خوشتان می آید تا در خدمت باشیم؟؟؟» می گوید:« بچّه ها توپ بازی می کنند. ممکن است توپشان به پنجرۀ خانه ام بخورد و شیشه بشکند و ...» حرفش را نیمه تمام می گذارم و می گویم:« راحتشان بگذار. اگر شیشه را بشکنند هزینه اش را از والدینشان می گیری. قصاص قبل از جنایت نکن جانم. برو عزیزم. برو لطفا.» او که جوابی پیدا نمی کند، سرش را برگردانده و آرام و زیر لب زمزمه کنان می رود و بچّه ها خوش به حالشان می شود. چند ماه  پیش، دو خواهر با خانواده شان که هر کدام دو بچّه دارند به آپارتمان های روبرویی اسباب شی کرده اند. خانواده آرام و بی دردسری هستند. بعد از ظهرها چهار بچّه توی محوطۀ آپارتمان توپ بازی می کنند. درست مثل کودکی های من که با دوستان جلوِ درِ خانه مان بازی می کردیم. آنها سرگرم بازی می شوند و من از درختِ آلبالو، آلبالوهای رسیده را می چینم. از همان آلبالوهایی که پدربزرگ داخل دستمال چهارخانه اش، می آورد و مادربزرگ بین اعضای خانواده تقسیم می کرد. نگاهی به بچّه ها می اندازم و صدایشان می کنم. آلبالوی دوتایی چیده و به هرکدام چند دانه می دهم. چه جالب دختربچّه ها مثل ما گوشواره اش می کنند. یادش به خیر.
*



2023-06-17

مگر منیم قارداشیم ویزادیر

 نئچه ایلدن سونرا، قدیمکی یولداشیم، فهیمه منی یاد ائیله ییب، چای ایچمه یه گلدی. چوخ سئویندیم. چای ایچه رکن، اوردان -  بوردان دانیشدوخ. قاباخجادان گؤردویوم ساپ- ساری و ایری - بویرو دیشلری، آغ آپ آغ اولوب و  مروارید کیمی چوخ مرتب بیر- بیرینین یانینا، دوزولموشدو. منیم باخیشیم دقتین چکیب دئدی:« قارداشیمین تویوندا، دیش آغریسی آنامی آغلاتدی. گوج بالله اینان، داواینان اؤزومو ساخلادیم. ساباهیسی دیش دکتورونن وقت آلدییم. دیشلریمین هامیسین چکدیریب، قوندارما دیش قویدوردوم. بئله جه سینه دیش آغریسینان قورتولدوم. گؤرورسن نه گؤزل گولوشوم وار! لاپ ژوکوند کیمی. یاشلانماغیما باخما، اوره ییم جاوانلیغینا باخ.»

دئدیم:« آللاه اوره ییوی قوجالتماسین. هله دوغوردان، قارداشیندان دانیش. نئجه دی؟ کف – مفی سازدی انشالله؟ آللاها چوخ شوکور کی ائولندی، بالا – بولا صاحبی اولدو. اوشاق – موشاق نئچه دنه وار؟»
دئدی:« قیز نه دانیشیرسان؟ نه اوشاق – موشاق! باجیسی اؤلموش قارداشیم گون گؤرمدی کی! ایلک باشدا سئویندیغیندن چیچه یی چاتدیردی کی وطن داش بیرقیز آلیب. قیز آلمان کلاسینا گئتدی. دیل اؤرگندی. سونرا ایش تاپیب، بیر ایل یاشلی لار ائوینده ایشله دی. اؤزو اوتوروم آلدیخدان سورا، بیر آری شهرده ایش و ائو تاپیب، قارداشیمنان خداحافظ ائیله ییب چیخدی گئتدی. مگر قارداشیما بورایا گلمک اوچون گلیب. »
دئدیم:« آخی سنین قارداشین دا تورکه سیاخ دی دای. آدام دا اینترنته، ایمیله اینانیب، عؤمرونون ان اؤنملی قرارین وئره ر؟»
دئدی:« اینسان ائولادی باشینا گله جه یین بیلمیرکی. نه بیلئیدوخ کی بو قیزبو یئکه لیک ده بؤرک باشیمیزا قویاجاق؟ باجیسی اؤلموش قارداشیم چوخ ناراحات اولدو، ییخیلدی، قیزا دئدی اگر قاباقدان دئسیدین بورایا گلمک اوچون الیمدن گلنی اسیرگه مزدیم. آخی من سنی سئودیم. قیز جوابیندا دئدی ، ائله بیل کی قاباقدان دئمیشم سن ده الیندن گلنی ائیله میسن. سنین کی سن ده منیم کی من ده. »
بیر آه چکیب ادامه وئردی:« یازیق اوغلان نه اومودنان، ایرانداکی عمی میزه وکالت وئردی. بوتون ایشلری یئر به یئر ائله دی قیزی بورایا یوللادی. اودا چوخ پریشان اولدو. اما نه ائیله مک. باشا گلن چکیلیر. بیر نئچه آی اولار کی قارداشیم بوردا بیر قیزنان تانیش اولوب. ائله بیل ائوله نمک فکرلری وار. آللاه ائیله سین بو دفعه باشینا بؤرک کئچمه سین.»
کاشکی هئچ کیم، بیرسینین دویغولارینان اوینامیا.
کاشکی هئچ کیم، بیرسینی اؤز هدفلرینه، ایستکلرینه قربان ائتمیه.
کاشکی هئچ کیم، هئچ کیمین اوره یینی قیرمیا.
آمین! آمین! آمین!
*
متن فارسی در سایت مرد روز
*

2023-06-16

معرق کاری یا پاره چینی

 معرق کاری یا پاره چینی 
معرق کاری صنعتی است که در آن با قطعه های چوب یا کاشی یا فلز و غیره بر اساس طرح یا نقشۀ قبلی تابلوهایی می سازند.

معرق کاری با چوب: در معرق کاری با چوب از چوب های خودرنگ درختانی همچون عناب و گردو و سنجد و غیره استفاده می کنند. هنرمند معرق کار برای تزئین کار خود از صدف یا مروارید یا سنگ و فلز زینتی استفاده می کند.
*
دو کار پاره چینی با چوب، کاری از: ونوس تاثیری





2023-06-15

قیز راضی، اوغلان راضی، آرادا نه ائیلر قاضی

 گونلرین بیر گونونده، ائشیتدیک کی یولداشیمیزمهرناز، قیزینی اره وئریب. یولداشلارنان بیرلیکده( من، لیلا، هاله، صالیحا) قرارلاشدیک و مبارک اولسونا گئتدیک. ایلک و اؤنملی سؤزوموز، کبین- باشلیق ایدی.

لیلا دئدی:« آللاه مبارک ائیله سین. قوشا قاریسینلار انشالله.هله دئی گؤراخ کبین – باشلیق نه قدیر اولدو؟»
مهرناز آغزین آچمادان قاباق، هاله دئدی:« بللی دیر گی گول اندام کیمی گؤزل – گؤیچک بیر قیزا مینلرجه سکه ده آزدی.»
دئدیم:« آی بالام کبینی کیم وئریب، کیم آلیب
مهرناز شاققیلدیاراق گؤلوب دئدی:« کبینی کوره کنیم وئردی، قیزیم دا آلدی.»
قاباقجا دئدیک بس میرت ائلیر. آما مهرناز آنداماند ایچندن سونرا بیلدیک کی میرت دئییل، بلکی دوغوردان دا کبین وئریلیب و آلینیب. دئدیم:« آما بورا اؤز آرامیزدادیرها، کورَکَن اوقدیر وارلی- کارلی دیر کی همن کبین سفره سینین باشیندا گلینه،مین لرجه سکه وئریب.»
مهرناز جاواب وئردی:« یوخ جانیم نه مین سکه سی دی! قیزیم نیشانلی اولاندان سورا کبین دن سؤز آچدیق، کورکن دئدی کی سفارش ائلییب مملکتیندن کبینی گؤنده ره لر. ائله بیلدیک کی بونلاردا رسم دیر کبینی اؤزلری معین ائلییب نقد تحویل وئرللر. بیر نئچه گوندن سونرا کورکن بیزه گلدی و بیردانا قوطو کبین آدینا قیزیما وئردی. قوطونو آچیب، ایچینه باخدیم. بیر جلد قرآن کریم، بیر شاخه نابات، بیرسری گوموش آینا - شمعدان، بیرده بیر سری گؤزل و آغیر قیزیل. هیرسله نیب دئدیم:« یاخجی اوغلان! بیزی سریمیسن! بو یعنی کبین؟»

کورکن اوزونو قیزیما چئویریب، الین جیبینه آتیب، پول کیفینین ایجیندن ایکی مین یورو چیخاردیب، قیزیما طرف توتوب دئدی:« آز اولدو؟ گل جانیم ایکی مین یورو دا واریمدی. گئدک اؤزووه نه ایستیرسن آل.»
بیلمیرسیز کی او آندا نئجه هریسیم باغیرساغیمی کسیردی. ایسته دیم بیرسؤزدئییم کی قیزیم قوطونو میزین اوستونه قویوب، قوللارنی آچیب اوغلانین بوینونا سالیب، تشکر ائیله دی. سونرا سئوینجک منه خداحافظ دئییب، گئتدیلر. من ایسه، آغزی آچیق و باخا- باخا یئریمده دونوب قالدیم. »
بیر نئچه آن هامیمیز سس سیز بیر بیریمیزه باخدیق. تاکی لیلا دیله گلیب دئدی:« تعجبدن دئدیم بس بوینوز چیخارتدیم! آما نه اولاجاق انشالله خوشبخت اولسونلار.آما آدام قورخوردا! کبین اولماسا آللاه ایراغ ائیله سین، بوگون – ساباح، قیزیوین قئیین – قوداسی، باشینا چالارلار. آخی سن قیزین آناسی سان گرک دیله گلئیدین. بیر سؤزلر دیئدین.»
صالیحا مهرنازی قاباقلاییب دئدی:« یوخ جانیم. کورکن، بیزیم مملکتدن دی. بیزیم اورالاردا کبینی نیشانلی کن وئریرلر. کبین بیر سؤوقت دیر کی بَیک، گلینه وئریر. بیزیم اورالاردا کبین اوستونده بیرینین باشی آلچاق اولماز. وارین وئرن اوتانماز. من سیزی باشادوشه بیلمیرم. آخی یازیق دامادین مین لرجه سکه سی هاردایدی کی زورا سالیرسیزکی بویون آلا؟!»
مهرنازین بیرآز اوره یی آچیلیب دئدی:« بیزیم قیز دا سئوینیر کی، هم سئودیگی اوغلانا اره گئدیب، همی ده کبینین آلیب. قدیمنن دئییب لر، ایکی کؤنول بیر اولسا، قاضی بیگه نه گرک.»
*
متن فارسی در سایت مردِ روز
*